SAĞLIKLI KENTLER ZAGREB BILDIRISI TÜM YEREL POLITIKALARDA SAĞLIK VE

Bu bildiri Avrupa’daki kent politik liderlerinin sağlık, sağlıkta eşitlik, sürdürülebilir kalkınma ve sosyal adalet

Sağlıklı Kentler Zagreb Bildirisi: Tüm yerel politikalarda sağlık ve sağlıkta eşitlik

Bu bildiri, Avrupa kentleri politik liderlerinin sağlık, sağlıkta eşitlik (hakkaniyet), sürdürülebilir kalkınma ve sosyal adalete ilişkin eylemleri destekleme ve güçlendirmeye yönelik açık ve güçlü kararlılığını ifade etmektedir. Bildiri, Sağlıklı Kentler Hareketinin yirmi yıllık bilgi, deneyim ve toplum sağlığı kazanımlarını kutlamakta ve bunun üzerinde yükselmektedir. Eylemlerde süreklilik ve öncelikli değerlerin altını çizmekte ve kentlerin, kentlilerin sağlık ve esenliğini koruma ve geliştirme çalışmaları sırasında benimsemesi ve dikkat etmesi gereken yeni güçlük, kanıt ve yaklaşımları (ör. Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Komisyonunun nihai raporunda çizilen çerçeve gibi) saptamaktadır. DSÖ Sağlıklı Kentler Ağı ve Avrupa Sağlıklı Kentler Ulusal Ağlarının 5. Faz’ı (2009-2013) için plan ve öncelikleri incelemekte ve bölgesel, ulusal hükümetler ve DSÖ’nün bu yaklaşımları destekleyebileceği ve bu yaklaşımlardan yarar sağlayabileceği yolları tanımlamaktadır.

Önümüzdeki beş yılda yapacağımız çalışmalara yol gösterip ilham verecek sağlıklı kent hareketinin 5. Faz'ının başlangıcı eşiğinde, 2008 Uluslararası Sağlıklı Kentler Konferansı'nda Zagreb’de bir araya gelen biz Avrupa kentleri belediye başkanları ve üst düzey politik temsilcileri, oy birliği ile aşağıdaki bildiriyi sunarız.

Eylemin değerleri ve prensipleri

1. DSÖ' nün sağlığa ilişkin "Irk, din, politik düşünce, ekonomik ve sosyal durum ayrımı yapılmaksızın ulaşılabilir en yüksek sağlık standardından yaralanmak her insanın temel haklarından birisidir" görüşünü anlıyor, esinleniyor ve bütünüyle destekliyoruz. Sağlık, esenlik ve yaşam kalitesinin bir ön koşuludur. Yoksulluğun azaltılması, sosyal katılımın geliştirilmesi ve ayrımcılığın yok edilmesi yolunda kat edilen ilerlemenin değerlendirilmesi için bir ölçüttür. İyi sağlık, sürdürülebilir ekonomik büyümenin temelidir.

2.Kentlerimizin sağlığa yönelik eylemlerinin yüksek nitelikli, ulaşılabilir sağlık hizmetinin ötesinde hastalıkların önlenmesi, sağlığın geliştirilmesi ve sağlıkta eşitsizlik, bulaşıcı olmayan hastalıklar ve kazalar için risk etmenleri ile sağlığın sosyal, ekonomik ve çevresel belirleyicilerine yönelik sistematik çalışmaları kapsadığının bilincindeyiz.

3. Kötü sağlığın kent koşulları temelli nedenlerine yönelik farkındalığı arttırmak ve bu engelleri hedef alan sağlıklı kent ilkeleri, değerleri ve yaklaşımlarını desteklemek için kamuya açık platformlarımızı kullanarak; ilgili tüm paydaşları bir araya getirip sağlık için harekete geçmelerini sağlamak için birleştirici gücümüzü kullanarak; ve tüm sektörlerin politikalarında sağlık konusunu gözetmelerini teşvik etmek için nüfuzumuzu kullanarak;

Kentlilerin sağlığını koruma ve geliştirmeye yönelik çabalarımızı güçlendirmek için gereken yüksek politik kararlılığı güvence altına almak konusunda benzersiz bir liderlik rolüne sahip olduğumuzun farkındayız.

4. Eşitlik, güçlendirme, işbirliği, dayanışma ve sürdürülebilir kalkınma ile ilişkili Sağlıklı Kentler ilkeleri ve değerlerine (bakınız Kutu 1); ve DSÖ, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği’nin sağlığı geliştirme, bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesi, eşitlik, sağlıklı kamu politikaları ve çevre sağlığına ilişkin konvansiyon, bildirge, sözleşme, strateji ve eylem planlarını ve bunların yerel ölçekte yorumlarını içeren önceki Sağlıklı Kentler bildirgeleri ve politik demeçlerinde (1988-2007) tanımlanan ve karara bağlanan yaklaşımlara olan bağlılığımızı tekrarlıyoruz.

Kutu 1. Sağlıklı Kentler ilkeleri ve değerleri

Eşitlik (Hakkaniyet): sağlık alanındaki eşitsizlikleri hedeflemek ve sosyal olarak dezavantajlı ve duyarlı grupların gereksinimlerini dikkate almaktır; eşitsizlik, sağlıkta hakça ve adil olmayan eşitsizliktir ve kötü sağlığın önlenebilir bir nedenidir. Sağlık hakkı cinsiyet, ırk, dini inanç, cinsel tercih, yaş, engel veya sosyoekonomik koşullardan bağımsız olarak herkes için geçerlidir.
Katılım ve güçlendirme: insanların, kendi sağlıklarını, sunulan sağlık hizmetlerini ve esenliklerini etkileyen kararlara katılabilmeleri için bireysel ve toplu haklarını güvence altına almaktır. Kentlilerin kendi kendine yeterliliğini güçlendirmek için olumlu bir düşünce tarzı ile birlikte fırsatlara ve beceri gelişimine ulaşımını sağlamaktır.
İşbirliği ile çalışmak: bütüncül yaklaşımları uygulamaya geçirmek ve sağlık alanında sürdürülebilir gelişim sağlamak için etkin birçok sektörlü stratejik işbirliği oluşturmaktır.
Dayanışma ve dostluk: ağlar oluşturarak dostluk, barış ve dayanışma ruhu ile çalışmak ve Sağlıklı Kentler hareketinde yer alan kentlerin sosyal ve kültürel çeşitliliğinin farkında olarak saygı duymak.
Sürdürülebilir kalkınma: Ekonomik kalkınmanın -ve ekonomik kalkınmanın ulaşım sistemleri de dahil tüm destekleyici altyapı gereksinimlerinin-, günümüz ihtiyaçlarını gelecek nesillerin kendi gereksinimlerini karşılama yeterliklerini tehlikeye atmadan karşılamasını ve çevresel ve sosyal olarak sürdürülebilir nitelikte olmasını sağlayacak şekilde çalışma gerekliliğidir.

5. Sağlıklı Kentleri, barış ve savaş dönemleri boyunca, değişen sosyal, demografik ve epidemiyolojik görüntüler, teknolojik gelişmeler ve yeni bilimsel kanıtlara yanıt vererek evrimleşen dinamik bir kavram ve hareket olarak benimsiyor ve kutluyoruz. Avrupa Bölgesi’nde, DSÖ stratejileri ve küresel öncelikler ile şekillenen ve bunlarla sinerji içinde olan yeni sorun çözme yaklaşımları geliştirilmektedir. Sağlıklı Kentler, son yirmi yıl boyunca, ortaya çıkmakta olan halk sağlığı tehditleri ve bunların kentsel çevre üzerine etkilerini göz önüne alan ve çözüm oluşturan benzersiz birçok uluslu halk sağlığı yerel eylem girişimi olarak hizmet etmiştir.

Yeni sorunlar ve engeller

6. Aşağıdaki konularla ilişkili yeni ve süregelen sorunlar ve engeller üzerinde çalışırken bu birikimi temel alacağız:

Sağlıkta eşitsizliklerin, sosyal dışlanmanın azaltılması, çocuklarımız, yaşlılarımız ve göçmenler dahil olmak üzere özellikle duyarlı gruplara yönelik özgül sağlık tehditlerinin belirlenmesi ve önlenmesi. Sağlıkta eşitsizlikleri yalnızca insan onurunu kıran bir durum olarak değil, aynı zamanda sosyal istikrar ve ekonomik performansa yönelik bir risk olarak görmekteyiz.
Erken ölüm, sakatlık, ızdırap ve büyük ekonomik kayba neden olan ve sağlıklı yaşam ve esenliği destekleyecek koşul ve eylemlere yönelik yatırımlarla önlenebileceğini kabul ettiğimiz bulaşıcı olmayan ve kronik hastalıklar, yaralanmalar ve şiddetin artmakta olan yükü.
İklim değişikliği ile bu değişikliğin kentsel çevre ve kritik öneme sahip altyapının yanı sıra kentlilerin sağlığını nasıl etkileyeceği konusu da dahil olmak üzere ortaya çıkmakta olan halk sağlığı tehditleri.
Mamur (İmar edilmiş) çevre ve yeni teknolojilerin kentlilerin sağlığını nasıl etkilediği; ve kentlerimiz ve çevresinin planlaması, tasarımı, idame ettirilmesi, geliştirilmesi ve yönetimi ile yeni teknolojilerin kullanımı sürecine sağlık ve sürdürülebilir gelişme konularının entegre edilmesinin önemi.

Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Komisyonunun Raporu

7. Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Komisyonu tarafından "Bir nesildeki uçurumu kapatmak: sağlığın sosyal belirleyicilerine yönelik eylem aracılığı ile sağlıkta eşitlik” (DSÖ 2008) yayınında çerçevesi çizilen kanıt ve önerileri coşku ve inançla benimsiyoruz. Özellikle, kent yönetişimi ve planlamasının merkezine sağlık ve sağlıkta eşitliğin yerleştirilmesi önerisini memnuniyetle karşılıyoruz. Sağlıklı Kentler'in sağlığın sosyal belirleyicilerinin önemini erkenden kavraması ve bunlara yönelik eylemi gündeminin merkezine yerleştirmesi ile gurur duyuyoruz. Komisyon tarafından sunulan yeni kanıtlar (Kutu 2), tüm yerel politikalarda sağlık ve sağlıkta eşitlik amaçlı V. Faz eylemlerimiz için esin kaynağı olması ve somut söylemler sağlamasının yanı sıra sosyal adaletsizliği gündeme taşımaya yönelik ulusal ve küresel çabalarda görüşlerimizi duyurmamıza olanak sağlamaktadır.

Kutu 2. Sağlığın Sosyal Belirleyicileri Komisyonu: Eyleme yönelik ilkeler ve genel kapsamlı öneriler

Günlük yaşam koşullarının iyileştirilmesi: insanların doğduğu, büyüdüğü, yaşadığı, çalıştığı ve yaşlandığı ortamlar.
Güç, para ve kaynakların adaletsiz dağılımını önlemek: günlük yaşam koşullarının -küresel, ulusal, bölgesel ve yerel- yapısal belirleyicileri.
Sorunu ölçmek ve anlamak, eylemin etkisini değerlendirmek: bilgi tabanını yaygınlaştırmak, sağlığın sosyal belirleyicileri konusunda eğitimli bir işgücü oluşturmak ve sağlığın sosyal belirleyicileri konusunda toplum duyarlılığını arttırmak.
Problemleri ölçmek, anlamak ve gerçekleştirilecek eylemin etkisini değerlendirmek: bilgi tabanını yaygınlaştırmak, sağlığın sosyal belirleyicileri konusunda eğitim almış bir iş gücü oluşturmak ve sağlığın sosyal belirleyicileri konusunda toplumsal bilinci arttırmak.

DSÖ Avrupa Sağlıklı Kentler Ağı'nın V. Faz temaları ve taahhütleri

8. Bu vesile ile DSÖ Avrupa Sağlıklı Kentler Ağı 5. Fazı'nın (2009-2013) tüm yerel politikalarda sağlık ve sağlıkta eşitliği sağlamak genel hedefine yönelik dayanışmayı ve politik kararlılığı güçlendirmeye söz veriyoruz ve V. Faz eylem önceliklerimizin aşağıdaki konulara yönelmesi hususunda hemfikiriz:

Kentlerimizi geliştirirken sağlık, sağlıkta eşitlik, sosyal adalet ve sürdürülebilir kalkınmayı vizyonumuzun anahtar değerleri yapmak, sağlık etki değerlendirmesi için gerekli süreçleri oluşturmak ve tüm sektörlerin bu hedefe en yüksek düzeyde katkı verebilmeleri için kapasite-gelişimini sağlamak.
Değer-temelli politikalar ve stratejiler aracılığı ile, şeffaflık ve hesap verilebilirlik için güçlü düzeneklerle desteklenmiş bir etik yönetişim geliştirmek.
Kent liderliğimizi, fiziksel ve ruhsal sağlık ile esenliği olumsuz yönde etkileyecek riskli durumlara yol açan yaşam koşullarını ve sosyal, ekonomik, çevresel koşulları iyileştirmek amacıyla stratejik ortakları ve paydaşları bir araya getirerek aralarındaki iletişimi arttırmak ve kurumsal kaynakları birleştirmek için kullanmak.
Örneklerle yol göstermek; tüm yerel politikalarda sağlık ve sağlıkta eşitlik ile kamu, tüzel ve gönüllü sektörlerce başlatılan eylem planlarını etkin biçimde desteklemek ve savunmak.
Özgül hedefler ve ölçülebilir sonuçlara sahip entegre ve sistematik yaklaşımlar geliştirmek ve mümkün olduğu durumlarda disiplinlerarası ve sektörlerarası çalışmayı destekleyecek sağlık değişimleri ve kurumsal değişimler gerçekleştirmek.

9. Çabalarımızı, DSÖ Avrupa Sağlıklı Kentler Ağının, DSÖ ve işbirliği yapan kurumlarca desteklenen 5. Faz ana temalarına (Kutu 3) odaklayacağımızı ve birikimlerimizi Avrupa ve Avrupa dışındaki tüm kentlerin yararlanması amacı ile paylaşacağımızı taahhüt ederiz.

Kutu 3. DSÖ Avrupa Sağlıklı Şehirler Ağı 5. Faz’ının Ana Temaları

Ana temaların seçilmesi, Avrupa kentlerinin tümünü ilgilendiren öncelikli kent sağlığı konuları üzerinde çalışma olanağı sağlamaktadır. Kentler özelinde özel öneme sahip olan ve/veya yenilikçi halk sağlığı eylemleri açısından zorlu ve öncelikli konular özellikle vurgulanmaktadır. Sağlıklı Kentler, kavramlar geliştirip, bu kavramları farklı örgütlenme koşullarında uygulamaya geçirerek yeni fikirlerin denenmesini özendirir ve destekler.

İnsan odaklı ve destekleyici çevrelerin oluşturulması
Sağlıklı bir kent kentlilerin tümüne ait bir kenttir: kaynaştırıcı, destekleyici ve kentlilerin çeşitli gereksinim ve beklentilerine duyarlı ve çözüm getiren.
Sağlıklı yaşam

Sağlıklı bir kent sağlıklı yaşam tarzlarını olanaklı kılan, özendiren ve destekleyen koşullar ve fırsatlar sağlar.

Sağlıklı kentsel çevre ve tasarım
Sağlıklı bir kent sağlık, yenilenme ve esenlik, güvenlik, sosyal etkileşim, erişebilirlik ve hareket kabiliyeti, onur duygusu ve kültürel kimliğe olanak veren, özendiren ve destekleyen bir fiziksel ve mamur (imar edilmiş) çevre sunar ve kentlilerin tümünün gereksinimlerine yanıt verir.

Ortaklık

10. Kentler kendi başına hareket edemezler. Ulusal ve bölgesel yönetimler DSÖ Avrupa Bölgesi içerisinde anahtar bir role sahiptir. Modernleşme, çok yönlü ekonomik kalkınma ve kentsel gelişim modelinin hızı ve sürdürülebilirliğini etkilerler. Aynı zamanda sağlık ve sağlığın belirleyicileri için mali ve yasal çerçeveyi belirlerler. Bu nedenlerden dolayı, Avrupa bölgesindeki ulusal ve bölgesel yönetimleri:

Ulusal sağlık politikalarının yerel boyutunun önemini kavramaya ve kentlerin, sağlık, sağlıkta eşitlik ve sürdürülebilir kalkınmaya yönelik ulusal stratejilerin geliştirilmesi ve gerçekleştirilmesine önemli katkılar sağlayabileceğini kabul etmeye,
Kentlerin yerel sağlık sorunlarını sektörler arası ve katılımcı yaklaşımlar ile çözümleme ve yanıt verme konusundaki anlayış ve deneyimlerini kendi ulusal sağlık stratejilerinde kullanmaya,
Sağlıkta eşitlik ve sürdürülebilir kalkınma politikalarının desteklenmesi için mümkün olduğu durumlarda ek kaynaklar ve yasal araçların nasıl hazır hale getirilebileceğini araştırmaya,
Avrupa’daki Ulusal Sağlıklı Kentler Ağlarını koordinasyon ve kapasite arttırma rolleri açısından desteklemeye ve,
Üye ülkelerin DSÖ'nün yönetim birilerinin toplantılarına ve diğer ilgili uluslararası toplantılara katılacak temsil heyetlerine yerel yönetim temsilcilerinin katılmasını teşvik etmeye,

Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi’ni:

DSÖ Sağlıklı Şehirler Ağı 5. Faz’ının (2009-2013) hedeflerine yönelik eylemler için stratejik liderlik yapmaya ve teknik destek sağlamaya,
Avrupa Bölgesindeki tüm Üye Devletlerin, özellikle de şimdiye kadar Sağlıklı Kentler hareketi içerisinde yer almamış olanların kapasite geliştirmelerine ve sağlıklı kentler ağı oluşturmalarına olanak sağlamaya, teşvik etmeye ve koordine etmeye,
Yerel eylem bileşenlerinin oluşturulmasını teşvik etmeye, özendirmeye ve yerel yönetimlerin DSÖ'nün tüm ilgili stratejik hedefleri ve teknik alanları içindeki rolünü kabul etmeye;
Diğer meslek ve disiplinlerin sağlık ve esenliğe sağladıkları önemli katkının farkına vararak Sağlıklı Kentler gündemine daha fazla katılmalarını teşvik etmeye,

davet ediyoruz.

18 Kasım 2008 tarihinde, Zagreb'de Uluslararası Sağlıklı Kentler Konferansı 2008'de bir araya gelen biz Avrupa kentleri belediye başkanları ve üst düzey politik temsilcileri, Sağlıklı Kentler Zagreb Bildirisi'nde çerçevesi çizilen değerler, ilkeler ve eylemlere yönelik taahhütlerimizin hayata geçirilmesinin, kentlilerimizin sağlık ve esenliğini önemli ölçüde iyileştireceğine ve Avrupa ve Avrupa dışında yaşanan sefaletin çoğundan sorumlu olan ve pek çok yaşama mal olan sosyal adaletsizliği büyük ölçüde azaltacağına inanıyoruz.

Tags: politikalarda, sağlikli, zagreb, bildirisi, kentler, sağlik, yerel