TEMSİLİ DEMOKRASİ VE İBT(BİLİŞİM İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ) 1 EDEMOKRASİ BILGI








TEMSİLİ DEMOKRASİ VE İBT(BİLİŞİM İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ)

TEMSİLİ DEMOKRASİ VE İBT(BİLİŞİM İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ)


1. e-DEMOKRASİ


Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler tüm toplumları etkiliyor ve değiştiriyor. Bu değişimden kaçmak yada değişimi yok saymak mümkün değil. Internet olgusunda somutlanan bu değişim bireyleri ve kurumları davranış kalıplarını yeniden gözden geçirmeye zorlarken, tüm toplumun üst kurumu olan devletin de bu değişimi kavraması, toplum yararına kullanması ve gerektiğinde yönlendirmesi gerekiyor.

Bu konudaki güncel tartışmalar ve eleştiriler e-Avrupa eylem planının e-demokrasi konusunda net bir hedef koymaması çerçevesinde yoğunlaşıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin bu tartışmalar ışığında geleceğini planlama şansı var. e-demokrasiyi gelecek planı içine almak için öncelikle bu kavramı tanımlamak gerekiyor. (Dikenelli).

Bütün devlet bilgilerine tek noktadan ulaşılmasını ve bu yapının kullanılmasını sağlamak Türkiye'nin yıllarını alabilir. Türkiye'nin kendine özgü bir modele gereksinimi var. Öncelikle kent bazında örgütlenilecek. Kent yönetimi, valilik, kent üniversiteleri, odalar ve kentteki sivil toplum örgütleri biraraya gelerek kent portalında yer alması gereken bilgileri ve hizmetleri belirleyecekler. Bu noktada bilgilendirme, parasal ödemeler ve karar oluşturma grupları birlikte düşünülecek ve ilk fazda gerçekleştirilmesi kritik olanlar seçilecek.

Bu arada evrimsel tarzda genişleyen kent portallarının tüm kent tarafından kullanımını sağlamak için halkevleri benzeri bir yapılanmaya gidilecek. Tüm kente dağılacak siber yurttaş evleri, kentlinin portalı kullanması, gerektiğinde tartışmalara katılması ve ödemelerini yapması için gereken tüm altyapıyı sağlayacak. Siber yurttaş evlerinde üniversite öğrencileri dönüşümlü olarak eğitmenlik ve teknik destek hizmetleri sağlayacaklar. Evlerin kullanımı sivil toplum kuruluşları tarafından planlanacak ve gerekirse belediye tarafından özel otobüs seferleri ile kentli buralara taşınacak.


1.1. e-Demokrasinin Başlıca Konuları


Türkiye’nin elektronik devlete geçiş sürecine katkıda bulunmayı kendine misyon olarak kabul eden e-Devlet Technologies yeni tasarladığı e-Devlet.net web sitesinde e-Devlet, e-Vatandaş, e-Demokrasi ve e-Politika kavramlarını tartışmaya açıyor.

İnsan yaşamında kaçınılmaz şekilde yer almaya başlayan bilgi ve iletişim teknolojileri yeni ekonomi ve yönetim modellerinin vazgeçilmez araçları olarak karşımıza çıkmaktadır. İnternet mucizesinin üretimden pazarlamaya, bankacılıktan tıbba, turizmden basına bütün sektörlerde radikal değişikliklere yol açtığı; çalışma hayatımızı, sosyal ilişkilerimizi, alışveriş şeklimizi, haberleşme biçimimizi kısaca bütün hayatımızı derinden etkilediği bir çağda, devlet tarafından sunulan kamu hizmeti ve servislerinin bu haliyle kalması elbette düşünülemez. Bu değişim devlet yönetimini, ekonominin yapısını, ülkenin rekabet gücünü, insan gücü profilini ve mesleklerin yapısını değiştirmeye başlamıştır.

İnternet teknolojilerinin kamu hizmetlerini sağlamada kullanılmaya başlamasıyla birlikte kamu sektörünün işleyiş verimliliği büyük ölçüde artarken, devlet vatandaşa "bir tık" kadar yakın olacaktır. İsteyen herkesin dünyanın her yerinden "7 gün 24 saat" bilgiye ulaşımının sağlanması "şeffaf devlet" anlayışını beraberinde getirecek ve devlet-vatandaş ilişkilerini farklı bir düzeye taşıyarak "halk için var olan devlet" kavramının güçlenmesini sağlayacaktır.


2. GÜNÜMÜZDE TEMSİLİ DEMOKRASİ VE İBT


Bilişim ve iletişim teknolojilerindeki son yıllardaki dramatik gelişmeler siyasi yaşamda ve demokratik toplumların ve kurumların işleyişinde devrim kapılarını açıyor. İnternet gerek yurttaşlar arasındaki ve gerek , seçilmiş görevliler ile seçmenleri arasındaki iletişimi büyük bir değişime uğratmakta. Hükümetin yurttaşlara ve yerel yönetimlerin kenttaşlara erişiminde yeni yöntemlerin ortaya çıkışına tanık oluyoruz. İBT iki taraflı çalışan bir iletişim kanalı açmıştır. Bir taraftan seçilmiş görevliler seçmenlerine kendilerini, çalışmalarını, düşüncelerini anlatabilmekte, diğer taraftan da seçmenler temsilcilerine isteklerini, sorunlarını, özlemlerini aktarabilmektedirler.

Bilişim teknolojilerinin ve özellikle İnternet’in ticari yaşama getirdiği büyük yenilik ve kolaylıkların, kamusal alandaki bazı sorunlu veya sıkıntılı konulara da taşınabilirliğinin tartışılmasına yol açmaktadır. Gerek yasal düzenlemeleri ve gerek uygulamaları ülkeden ülkeye değişen ve fakat hemen her ülkede ancak “kötülerin en iyisi” olarak kabul gören bir kurum olan Demokrasi, BT den ve İnternet’ten iyileştirme bekleyen alanların başında gelmektedir.

Bilindiği üzere, sözlük anlamı halk yönetimi olan demokrasinin, bugün yaygın olarak uygulanan modeli Temsili Demokrasidir ve halkın doğrudan değil, temsilcileri aracılığı ile kamu yönetiminde söz sahibi olması anlamını taşımaktadır. Belli aralıklarla yapılan yerel veya ulusal seçimlerde, halk, kendi görüş ve isteklerine uygun bir siyasal anlayışa sahip olduğuna inandığı adayları temsilci olarak seçer, temsilciler de siyasal kararları verirken bu inanca sadık bir biçimde hareket ederler. Görüldüğü gibi bu varsayım bir değil bir kaç alt varsayıma dayanmaktadır(Kesmez):

  1. Halk, görüş ve isteklerini oluştururken kendisi için en iyi ve en doğru çözümleri bilebilir,

  2. Yasal düzenlemeler, ortaya çıkan görüşler doğrultusunda halkın siyasi partiler ve/veya sivil toplum örgütleri çerçevesinde gruplaşmalarına imkan verir.

  3. Halk adaylardan hangisinin veya hangilerinin bu görüş ve isteklere uygun bir siyasi anlayışa sahip olduğunu kestirebilir.

  4. Seçim Sistemi halkın görüşlerine uygun bir meclisin oluşmasına olanak verir.

  5. Seçilen Temsilci bu görüş ve isteklerin siyasal süreç içinde verilecek kararlara en doğru biçimde nasıl yansıtılabileceğini bilir.

  6. Değişen koşullar halkın görüş ve isteklerinde değişiklikler olmasına yol açsa bile Temsilci halkın görüş ve isteklerini doğru bir biçimde algılayabilir.

7. Temsilci, siyasal çalışmalarında sadakatle ve dürüstlükle bu görüş ve istekler doğrultusunda hareket eder.

Bu varsayımlar, bu resme siyasal partilerin içinde cereyan eden süreçleri de dahil ettiğimiz takdirde daha da çoğaltılabilir ise de bu kadarı konuyu açıklamaya yetebilir. Sıkıntı bu varsayımların gerçek dünyada doğrulanmamasından veya ancak kısmen doğrulanmasından doğmaktadır.

Örneğin bugün siyasi kadrolar ve mekanizmalar ile halk arasında kopukluk bulunduğunu gözlemlemekteyiz. Aynı görüşü paylaşan yurttaşların bir araya toplanmasında zorluklar yaşanmakta, siyasal partiler veya sivil toplum örgütleri gibi kurumlar aracılığı ile bu sorunun kısmen aşılabildiği hallerde de bu platformlarda oluşan görüş ve önerilerin temsilcilere doğru olarak ve vakitlice yansıtılması her zaman mümkün olamamaktadır. Diğer taraftan Siyasi partilere üyelikler de hem azalmakta, hem de gittikçe daha çok kişisel yararlara odaklanmakta olduğu görülmektedir.

Bu olumsuz durumun kökeninde toplumsal, ekonomik, kültürel pek çok etmen yatmakta olduğu muhakkaktır. Ancak iletişim eksikliğinin bütün bu etmenlerin hepsini kapsadığı ileri sürülmektedir. İletişim eksikliği, yurttaşlar arsında olduğu kadar, demokratik sistemin işleyişinde rol alan kamu kurum ve kuruluşları arasında da yaşanmaktadır. Bu bakımdan, bilişim ve iletişim teknolojilerinin bu olumsuzlukları gidermede büyük yararlar sağlaması beklenmektedir. Diğer bir deyişle İletişim ve Bilişim ve Teknolojileri (İBT) ve özellikle İnternet bu alandaki gelişmelerin umut kaynağı olmaktadır.

Bazı düşünürler ve siyasetçiler e-Demokrasi konusuna kuşku ile yaklaşmaktadırlar. Bunlara göre, e-Devlet olarak adlandırılan bir dizi yeni düzenlemenin demokrasinin gelişmesine katkısı, örneğin televizyonun katkısından pek fazla olmayacaktır. Oysa, e-devletin, demokrasiye etkisi bakımından yansız bir olgu olduğunu kabul etmek gerekmektedir. Yani e-devletin demokratik yaşama etkisini ülkenin siyasal yapısı ve İktidarı elinde bulunduran kişi, grup ve odakların niyetleri belirleyecektir. e-Devlet mekanizmaları ve araçları, demokrasinin genişletilmesi ve geliştirilmesi yönünde kullanılabileceği gibi, tamamen aksi bir amaca da hizmet edebilir.

e-Devlet, ülke yöneticilerine sağladığı büyük güçler sayesinde, olağanüstü yetkeci bir devlet yapısı kurulması riskini de taşımaktadır. Bu bakımdan, yurttaşların, siyaset bilimi kuramcılarının, bilişimcilerin ve tabii siyasetçilerin bilişim teknolojilerinin kamu yönetimine getirdiği ve getireceği kolaylıklar ve fırsatlar karşısında uyanık olmaları, bunların her iki yönde de kullanılabileceğini göz önünde alarak, bulundurmaları gerekmektedir.

3. DÜNYADA e-DEMOKRASİ DENEYİMLERİ

Temsili demokrasinin geliştirilmesi konusunda İBT’ den ve özellikle İnternet’ten yararlanılmasında öncülüğü sivil toplum kuruluşları yapmışlardır. Bu çalışmalar her ne kadar e-devlet kavramı içinde sayılamaz ise de, bugün e-devlet uygulamaları içinde temsili demokrasi ile ilgili konuların belirlenmesinde ve ele alınmasında sivil toplum kuruluşlarının bu bağlamdaki çalışmalarının önemi yadsınamaz. O bakımdan bu uygulamaların önemlilerine burada değinmek yararlı olacaktır(Kesmez):

3.1. Minnesota Deneyimi

Minnesota e-Demokrasi” adıyla anılan bu çalışma , bir yurttaş hareketidir ve gerek hükümetten gerek siyasi partilerden bağımsız olarak inanmış ve kendini bu amaca admış bir grup insan tarafından 1994 te meydana getirilmiştir. Bilişim ağçatılarından (network) yararlanarak Minnesota’da katılımcı demokrasiyi iyileştirmeyi ve özellikle yurttaşların seçimlere bilinçli katılımını yükseltmeyi amaçlayan bir sivil toplum faaliyetidir.

Minnesota E-Demokrasi Hareketinin en yeni faaliyetlerinden birisi Capitol Topics başlığı altında açılmış olan Federal Devletle ilgili Konuların tartışılmasına ayrılmış olan e-posta listeleridir. Bu listeler milletvekilleri, senatörler, konu uzmanları, ilgi grupları ve ilgili yurttaşların seçilmiş önemli politika konuları hakkında görüş alış verişinde bulunmalarına olanak vermektedir. Eğitim, vergi reformu, seçimlerle ilgili finansman ve etik konuları, kişisel bilgilerin korunması (mahremiyet), ulaşım gibi konular bu günlerde bu listelerde tartışılmakta olan konuların başında gelmektedir.

3.2. İngiltere Çevrim İçi Yurttaşlar Demokrasisi

Gönüllü katılımcıların oluşturduğu bu hareketle 1997 İlkbahar seçimlerinden önce bağımsız, hiç bir siyasi partiyle ilişkisi olmayan bir çalışma başlatıldı. Avrupa Para Sistemi, bir kısım devlet hizmetlerinin İnternet’le verilmesi gibi spesifik konulardaki tartışmalara ev sahipliği yapıldı ve bütün seçim süresince bütün partilerin katılımına açık bir tartışma platformu yaratılmış bulunmaktadır. Buradan İnternet’le Konferans tekniği ile e-postayı kullanan bir arayüz ortaya çıktı. Aralık 1997’de Görüşünü Bildir ( Have Your Say) kampanyası ile katılımcılığın en iyi örneği oluşturulmuş oldu. Şubat 1998 ‘de Özgür Bilgilenme Yasasının (Freedom of Information Act) ön hazırlığı için yapılan beyaz kitap çalışmasında geri bildirim yoluyla bu kanal önemli ölçüde katkıda bulundu

3.3. Malezya Net deneyimi

Bir e-posta listesi olarak başlayan ve Malezya Net adıyla anılan bu çalışma, İnternet kullanımının kısıtlı olduğu durumlarda dahi bir e-posta listesinin ne kadar kapsamlı bir etki yaratabileceğini göstermesi açısından ilginç bir deneyim olmuştur. Malezya’da halen iktidarda ve muhalefette olan siyasi liderlerle aynı kuşaktan olan ve Malezya’da yazılarının yayımlanma imkanı kalmayan, tanınmış ve sayılan sevilen bir yazar (Sang Kancil) , Sydney’de faaliyet gösteren Malezya asıllı bir kişinin sahip olduğu İnternet Servis Sağlayıcının ev-sahipliğinde, toplam 800 aboneli bir e_posta listesine görüşlerini düşüncelerini yazmaya başlar. Bu 800 e-Posta abonesi listede yer alan görüşleri, düşünceleri ülke içinde yayarlar. Bu bilgi paylaşımı o derece yaygınlaşır ve etkili olur ki çok geçmeden pek çok siyasetçi ve üst düzey bürokrat bu listedeki iddiaları karşılamak, durumlarını açıklamak zorunda kalırlar. Bu olay aynı zamanda İnternet’in sınırlar aşırı etkisine de güzel bir örnek oluşturmaktadır.

Bu gün pek çok ülkede pek çok forum açılmış, e-posta listeleri oluşturulmuş, web siteleri kurulmuştur. Çok geçmeden bu akım Devlet kademelerinde de yankılanmaya başlamıştır. Avustralya ve Yeni Zelanda bu alanda başı çeken devletler olmuş ise de İsveç’in konuya sistematik olarak yaklaştığını görmekteyiz.

Bilindiği gibi e-demokrasinin olmazsa olmaz koşulu ülkede yaygın bir İnternet erişiminin sağlanmış olmasıdır. İsveç te “Yerel Yönetimler Demokrasi Araştırma Komitesi” nin 2000 yılı için verdiği istatistiklere göre , İsveç’te 16-64 yaş dilimindeki nüfusun %80 ‘i evde, işte veya Üniversiteler gibi kamusal ortamlarda, İnternet erişimine sahiptir.

e-demokrasiye geçiş için ikinci önemli koşul, gerek halkın ve gerek seçilmiş görevlilerin demokratik katılıma önem veren bir kültüre sahip olmalarıdır. Eylül 2000,Aralık 2000 ve Mart 2000 aylarında yapılan yoklamalardan bunlardan %22 ‘si belediyelerin Web sitelerine uğradıkları ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan, belediyeler, şehir meclisleri ve bölge yönetimleri seçilmiş temsilcilerden veya bu amaç için atanmış görevlilerden oluşan gruplar oluşturmuşlar, pek çok politikacı da bireysel girişimleri ile halk ile karşı karşıya gelebilecekleri tartışma forumları açmışlardır. Bu forumlar bazen sanal ortamlar dışına taşarak kafelerde, kitaplıkların okuma salonlarında da toplanmakta, bazı kurullarda da önceden belirlenmiş zamanlarda halka açık soru oturumları düzenlenmektedir. Halkın yerel yönetimlere katılımını sağlayan ilginç bir yol da, herhangi bir yurttaşın yetkili kurula görüşülmek ve karara bağlanmak üzere bir önerge sunabilmesidir. Bununla beraber, temsilcilerle seçmenleri arasındaki görüş alış verişinde en önemli araç İBT ve daha açık deyişle İnternet ve e-posta olmaktadır.

Görüldüğü gibi, kültür düzeyi ve tarihsel etmenler İsveç’te politik konularda görüş alış verisi konusunda büyük ilerlemeler kat edilmesine olanak sağlamıştır. Ama ilerleme sadece görüş alış verişi ile sınırlı kalmamaktadır. Katılımcılık yasal düzenleme süreçleri içinde halkın rol alması ve anında tepki veya katkı vermesine kadar gitmektedir. Bazı yerel yönetimlerde Yasa veya diğer mevzuatın hazırlanması sırasında bir danışma dönemi belirlenmektedir ki bu dönem içinde, söz konusu düzenlemeyle hem ilgili olan kamu kurum ve kuruluşları, hem sivil toplum kuruluşları ve hem de bireyler danışma süreci içinde görüşlerini bildirmek hakkına sahip olmaktadırlar.

3.4. İngiltere’de e-Seçim

Bilindiği gibi 2000 yılında yapılan ABD Başkanlık seçimlerinde, oylama teknolojilerine yenilikler getirilmiş,

gibi çeşitli sistemler bir arada kullanılmıştı. Oy sayımı oldukça ihtilaflı geçmiş, nihai sonucun alınmasında önemli gecikmeler yaşanmıştı. İngiltere’de, seçimlerde İBT’ den yararlanılmasına karar verilirken, ülke çapında geniş kapsamlı bir uygulama yerine, seçilecek bazı yerel yönetimlerde uygulanacak dar kapsamlı bir pilot çalışma öngörülmektedir.

Ulaştırma Bakanlığı 2002 seçimlerinde uygulanacak yeni yöntemlerle ilgili bir açıklama broşürü hazırlayarak yerel yönetim makamlarını yeni yöntemleri kullanmaya ve seçimlerde uygulamayı düşündükleri modelleri bildirmeye çağırmıştır. Bu broşürde amacın düzgün, etkin ve güvenli bir seçim yapılması ve özellikle, seçimlere katılım konusunda çağdaş yaşamın yarattığı çeşitli olumsuzlukların aşılmasını sağlayacak biçimde seçmenlerin oy kullanmalarını kolaylaştırarak katılımı yükseltilmesi olduğu ifade edilmektedir.

Seçimlerin modernleştirilmesi bağlamında, elektronik oylama, elektronik sayım, çevrim içi oylama gibi yöntemler tanımlanmaktadır. Buna göre



4. ÜLKEMİZDE e-DEMOKRASİ YOLUNDAKİ GELİŞMELER VE BEKLENTİLER


Genel olarak iletişim ve bilişim teknolojilerinin ve özel olarak e-devlet’ in bu alanlarda demokrasiye getirebileceği kolaylıklar ve faydalara değinmeden önce, e-devlete geçişin beraberinde e-demokrasiyi de getirmesinin kaçınılmaz olup olmadığı üzerinde durmak gerekmektedir.

Gerçekten, e-devlette, İBT nin getirdiği olanaklarla haberleşmenin iyileştirilmesi, mükerrerliklerin kaldırılması,işlemlerin otomatikleştirilmesi sağlanacak; bilgilerin derlenmesi, saklanması, erişilmesi kolaylaşacak; iş süreçleri yeniden düzenlenecek ve sonuç olarak verimlilik ve etkinlik düzeyi yükselecektir. Ama bu gelişmelerin kendiliğinden saydamlığı ve katılımcılığı artıracağını, yurttaşların kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyetleri ile ilgili denetimini güçlendireceğini, yani demokrasiyi geliştireceğini ileri sürmek mümkün değildir. Çünkü e-devlet, diğer pek çok araçlar gibi nesnel ve yansız bir kurumdur.

Günümüz toplumu bilgi toplumu günümüz devleti ise bilgi devletidir. Sayısal çağ içerisinde yerini almak isteyen devletler, bugünün ve geleceğin idari yönetiminin “elektronik devlet” anlayış ve uygulamalarından geçtiğini vurgulamaktadırlar. Bu bakış açısından yola çıkılarak, kamu yönetiminin yeniden yapılanması, yerel yönetimlerin etkin ve verimli çalışması, bürokrasinin azalması, devlet yönetiminin şeffaflaşması, işlemlerin hızlı ve standart halde yapılması vb. konularda “e-devlet” oluşumunun büyük katkısı olduğu belirtilmekte ve “e-devlet” alanında sürekli yatırım yapılmaktadır.

E-devlet; elektronik kamu hizmetlerinden sayısal güvenliğe, çevrimiçi (online) ticari işlemlerden e-kültüre, ahlaki (etik) sorunlardan sayısal uçuruma, Internet'te politik iletişimden siber kampanyalara kadar uzanan birçok konu ve kavramla yakından ilgilidir. Buna bağlı olarak E-Avrupa sözleşmesini imzalayan E-Türkiye projesini hayata sokan ülkemizde, geleceğin kamu yöneticilerini yetiştiren ilgili fakülte ve bölümlere bu konuda büyük görev ve sorumluklar düşmektedir.

Dünyada birçok üniversite, yeni ekonomi ve teknoloji kullanımının sosyal, ekonomik, kültürel ve politik alanlardaki yansımalarını değerlendirmekte ve bu noktadan hareketle eğitim program ve içeriklerini gözden geçirmektedir. Yapılan değerlendirmeler, sosyal bilimler alanında da etkisini göstermekte Kamu Yönetimi eğitimi veren ilgili okullarda, devlet yönetiminde bilgi teknolojilerinin yeri ve “elektronik devlet” vizyonlu dersler öne çıkmakta e-devlet araştırma merkezlerinin sayısı hızla artmaktadır.

Demokratik ülkelerde halkın demokrasi ile ilgili özlemlerinin yaşama geçirilmesini kolaylaştırabilirken, totaliter rejimlerde yöneticilerin kontrolünü daha da sağlamlaştırabilir. Diğer bir deyişle, e-devlete geçiş, siyasi otoritenin baskı ve kontrol heveslerini gerçekleştirmesine yardımcı olacak olanakları yaratmak riskini de taşımaktadır. Bu bakımdan e-devlete geçiş için stratejiler ve planlar hazırlanırken, bu riskin önemle göz önünde bulundurulması, e-devletle ilgili düzenlemelere, özgürlükler ve temel haklarla ilgili güvencelerin de mutlaka dahil edilmesi gerekmektedir.

e-Devlet uygulamalarının işte böylesine gitgide önem kazandığı günümüzde Türk girişimcilerin Washington DC'de kurdukları bir şirket e-Devlet konularına eğilmiştir(EMO).

Uzun süren araştırma ve geliştirme çalışmaları sonucu ortaya çıkan e-Devlet Technologies, ekibi A.B.D.'de bulunan ve tamamı bu ülkenin çeşitli üniversitelerinde master ve doktora eğitimini tamamlamış, profesyonel düzeyde çalışan kişilerden oluşmaktadır. Bilgisayar ve ağ güvenliği, elektronik dosyalama, sayısal imza (digital signature) ve elektronik formlar konusunda çözümler üretmek ve danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.

4.1. Seçim Günü işleri

Seçim gününde yapılacak işler arasında, bilişim teknolojilerinin kullanılmasında bir yarar sağlayabilecek işler olarak Oy Verme ve Oyların Sayım ve Dökümü sayılabilir.

Oy vermede, yukarda da açıklandığı gibi bazı denemeler yapılmış ve yapılmakta ise de bu gün gelinen noktada teknolojinin güven ve doğruluk açısından gerekli koşulları tam olarak sağlayamadığını kabul etmek gerekmektedir. Bu konuda deneme uygulamaları yapılması suretiyle eksiklik ve aksaklıkların ortaya çıkarılarak teknolojinin ele alması gereken sorunların belirlenmesine yardımcı olabilir.

Oyların sayım ve dökümünde ise durum biraz daha iyidir. Önce, oy pusulalarının optik okuyucular aracılığı ile döküm ve sayımı konusundaki sorunlar hemen tümüyle çözümlenmiş bulunmaktadır. Öyle ki, oy pusulaları optik okuyucuların okumasına uygun bir biçimde hazırlandığı taktirde, oyların sayım ve dökümünün bilgisayarla yapılmasında teknik açıdan bir sorun bulunmamaktadır. Ancak finansman ve kültür eksikliği önemli engeller olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer taraftan, el ile doldurulmuş olan oy pusulalarındaki oyların Sandık Kurullarınca, bilgisayar yardımıyla sayımı ve dökümü, yine bir miktar finansman ve bilgisayar bilgisi ve kültürü gerektirmekle beraber daha kolay uygulanabilecek bir yöntem olarak gözükmektedir. Bu yöntemle yapılan sayım ve dökümlerin ilçe seçim kurullarına iletilmesi ve bu kurullarda birleştirilmesi de kolaylaşacaktır.

4.2. İyi yönetişim ve Saydamlık

Yukarda, e-devletin, demokrasiye etkisi bakımından yansız bir olgu olduğu, demokratik yaşama etkisini ülkenin siyasal yapısı ve İktidarı elinde bulunduran kişi, grup ve odakların niyetleri belirleyeceği, e-devlette ortaya çıkan mekanizmaların ve araçların, demokrasinin genişletilmesi ve geliştirilmesi yönünde kullanılabileceği gibi, tamamen aksi bir amaca da hizmet edebileceği belirtilmişti.

Diğer bir deyişle, e-devletin, bir paranın yazı ve tura tarafları gibi, iki yüzü bulunmaktadır. Bir taraftan devleti oluşturan kurumların iç işlemlerinde ve kurumlar arası ilişkilerde ve iş ve karar süreçleri değişirken diğer taraftan yurttaşların bu iş ve işlemlerden daha iyi bilgi sahibi olmaları ve karar süreçlerine bir şekilde katılmaları sağlanacaktır.

4.3. Katılımcılık

Yurttaşların katılımcılığı temsili demokrasinin eksiklerini giderilecek ise de bunu e-devlete geçişle birlikte kendiliğinden ortaya çıkabileceği umulamaz. Zira, kamu kurum ve kuruluşlarının çalışmalarını halka açacak sistemleri kurmuş olmaları yetmez. Gerek bu kurumların yönetici ve çalışanlarında ve gerek kurumların sundukları hizmetlerden yararlanmakta olanlarda istek, ilgi, bilgi anlamında bir kültürün yaygınlaşmış olması gerekmektedir. Esasen bu kültür var olduğu taktirde, İBT olanakları olmadan da bir ölçüde katılımcılık sağlanabilir.

Ülkemizde bilişim kültürünün yaygınlaşması ile katılımcılık ruhunun da gelişeceği düşünülmektedir. Diğer taraftan katılımcılık araçlarının halka sunulması için bu ruhun gelişmesini beklemek yerine bugünden bu olanakların yaratılmaya başlanması uygun olacaktır. Diğer ülkelerdeki örneklere baktığımızda bu alanda başlangıç çalışmalarının yerel yönetimler ve parlamentolar yapıldığını görmekteyiz. Türkiye Büyük Millet Meclisindeki bilişim sistemleri böyle bir çalışmanın ilk aşamalarını kaldırabilecek güçtedir. Yerel yönetimlerin bazılarında da hem uzman kadrosu hem de donanım açısından yeterli bir birikim olduğu düşünülmektedir. Bu bakımdan(Kesmez);

  1. Bu konuda ilk hareketin kamu kurum ve kuruluşları tarafından başlatılmasına karar verilmesi,

  2. Kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli kaynaklar sağlanması,

  3. Bu kurum ve kuruluşlar için bir uygulama programı ve takvimi hazırlanması,

  4. E-posta iletişimleri ve tartışma listeleri ile bir başlangıç yapıldıktan sonra belli konularda kamu oyu sorgulamalarına geçilmesi,

  5. Gönüllü kuruluşların bu gibi faaliyetlere yönelmeleri için desteklenmesi, yararlı olacaktır.


SONUÇ

e-devlete geçiş, demokrasinin gelişmesi için gerekli bir çok olanakları yaratacak olmakla beraber, bu olanaklardan yararlanma ancak siyasal iradenin buna karar vermesi, bilişim kültürünün yaygınlaşması ve bir program çerçevesinde azim ve sebatla çalışılması ile mümkün olabilecektir. Ülkemizde, gerek seçimler, gerek iyi yönetişim ve saydamlık ve gerek katılımcılık konusunda önemli ilerlemeler sağlanacağına inanılmaktadır.

Artık  sadece  işleri doğru yapmak başarı getirmiyor. Doğru işleri hızlı yapmak, hızlı şirket olmak, öğrenen organizasyonlar, hiyerarşiden ve bürokrasiden arındırılmış , çabuk karar alabilen, yatay, akışkan ve müşteri odaklı organizasyonlar kurmak gerekiyor. Açıklık, dürüstlük,  güven, alçak gönüllülük, empati ve sevecenlik gibi liderlik özelliklerini tüm kuruma yayabilmek, kısacası her seviyede liderlere sahip olmak gerekiyor. Liderliği öğrenmek önem kazanıyor.  İnternetin bize günümüzü kolaylaştırmak için sunduğu çok büyük fırsatlar vardır. e- Demokrasi için kullanılabilecek fırsatlar şunlardır:

e-demokrasi ve beraberinde getireceği tüm farklılar ülkemiz açısından dünyanın hızlı bilgi akışına ayak uydurabilmek için önemli bir etken olacaktır. Demokrasi kavramının ve demokrasinin gerçek anlamda işlenemediği ülkeler açısından düşünüldüğünde ise demokrasinin gerekliliklerine ve uygulamalarına biraz daha yakınlaşabilme fırsatını da yakalayabileceğiz.











Tags: bilgi ve, hızlı bilgi, i̇leti̇şi̇m, demokrasi̇, temsi̇li̇, teknoloji̇leri̇), bilgi, edemokrasi̇, i̇bt(bi̇li̇şi̇m