PROGRAM EDUKACJI ZDROWOTNEJ
w Liceum Ogólnokształcącym
Płockiego Towarzystwa Oświatowego
w Płocku
Edukacja zdrowotna to proces, w którym ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i innych ludzi.
Celem edukacji zdrowotnej jest pomoc w harmonijnym rozwoju człowieka z uwzględnieniem jego indywidualnych potrzeb oraz bezpiecznego postępowania prozdrowotnego, które w przyszłości powinno zaowocować podejmowaniem odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie.
I . WSTĘP
Program „Edukacji zdrowotnej” został opracowany w oparciu o podstawę programową kształcenia ogólnego i działalność edukacyjną szkoły, określoną przez: szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy oraz program profilaktyki.
Dostosowany został do potrzeb rozwojowych uczniów klas I – III liceum oraz potrzeb środowiska społecznego, obejmuje wszystkie treści i działania o charakterze promocji zdrowia i profilaktyki.
Jest to program długofalowy, który po corocznej ewaluacji może ulegać modyfikacjom.
II. Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół(Dz. U. z 2012r. poz. 977).
Ostaszewski K.: Związki między edukacją zdrowotną a szkolnym programem profilaktyki,[w:]B. Woynarowska (red.): Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2011, s. 62-71 (www. ore. edu. pl).
III. Założenia teoretyczne
Edukacja zdrowotna jest prawem każdego dziecka, tak jak nauka czytania i pisania.
Umożliwia dziecku uzyskiwanie kompetencji do ochrony i doskonalenia zdrowia własnego oraz innych ludzi.
Sprzyja:
pozytywnej adaptacji do zmian rozwojowych i wyzwań codziennego życia oraz budowania
zasobów dla zdrowia w dzieciństwie, młodości i w dalszych latach życia,
zapobieganiu zaburzeniom i zachowaniom ryzykownym (np. używanie substancji psychoaktywnych, agresja) dla zdrowia i rozwoju,
przygotowaniu młodych ludzi do życia w gwałtownie zmieniającym się świecie, w którym
istnieje wiele zagrożeń dla zdrowia i życia,
edukacja zdrowotna stanowi fundament dla szkolnego programu profilaktyki.
IV. Cele
Celem edukacji zdrowotnej w szkole jest pomoc uczniom w:
poznawaniu siebie, śledzeniu przebiegu swojego rozwoju, identyfikowaniu i rozwiązywaniu własnych problemów zdrowotnych („uczenie się o sobie”),
zrozumieniu, czym jest zdrowie, od czego zależy, dlaczego i jak należy o nie dbać.
rozwijaniu poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ludzi,
wzmacnianiu poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości,
rozwijaniu umiejętności osobistych i społecznych, sprzyjających dobremu samopoczuciu i pozytywnej adaptacji do zadań i wyzwań codziennego życia,
przygotowaniu się do uczestnictwa w działaniach na rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska w domu, szkole, miejscu pracy, społeczności lokalnej.
V. Czynniki sprzyjające skuteczności edukacji zdrowotnej w szkole
Sprzyjające zdrowiu środowisko fizyczne i społeczne szkoły.
Inwestowanie w rozwój osobisty, społeczny i zawodowy nauczycieli.
Współdziałanie z pielęgniarką lub higienistką szkolną.
Współdziałanie z pedagogiem, psychologiem i doradcą zawodowym szkolnym.
Współdziałanie z rodzicami uczniów.
Współdziałanie ze społecznością lokalną.
VI. Zadania do realizacji
Obszar działania |
Odpowiedzialni realizację zadania |
Zadania do realizacji |
Zdrowe i bezpieczne środowisko fizyczne szkoły, młodzieży i pracowników szkoły |
Dyrektor szkoły |
Zapewnienie bezpiecznych warunków do nauki i pracy Zapewnienie odpowiednich warunków sanitarno – higienicznych Organizacja posiłków szkolnych Organizacja dożywiania uczniów z rodzin o niskich dochodach Zapewnienie odpowiednich mebli szkolnych Zapewnienie odpowiedniego klimatu i wyposażenia pracowni Zapewnienie sprawnej organizacji pracy i rozkładu lekcji dostosowanych do rytmu biologicznego Zapewnienie uczniom dostępu do wody pitnej (sklepik, automaty, dystrybutory) Uwzględnienie specyficznych potrzeb żywieniowych uczniów z chorobami przewlekłymi(cukrzyca, otyłość) |
Pracownik BHP szkoły |
Systematyczna kontrola bezpieczeństwa terenu szkoły i jego urządzeń |
|
Pielęgniarka szkolna |
Zapewnia możliwość uzyskania pierwszej pomocy w przypadkach urazu i nagłych zachorowaniach Prowadzenia pogadanek i projektów poświęconych edukacji zdrowotnej Zapewnia stały dostęp do możliwości kontroli wagowo – wzrostowej, kontroli ciśnienie Profilaktyka zdrowego trybu życia Kontakt z rodzicami w sytuacjach zagrożenia zdrowia (nagłe przypadki zachorowań) |
|
Nauczyciele wychowania fizycznego |
Kontrola urządzeń sportowych w szkole i na boiskach Realizacji edukacji zdrowotnej na wychowaniu fizycznym, jako przedmiocie wiodącym Propagowanie i profilaktyka zdrowego stylu życia Propagowanie sportowego i rekreacyjnego modelu życia Prowadzenie projektów i gazetek w zakresie edukacji promującej zdrowy styl życia |
|
Nauczyciel biologii i edukacji do bezpieczeństwa |
Prowadzenie edukacji w zakresie pierwszej pomocy Prowadzenie gazetek i szkoleń związanych z pomocą w nagłych wypadkach i wypadkach w trudnych warunkach pogodowych |
|
Nauczyciele i pracownicy szkoły |
Prowadzenie dyżurów na przerwach Realizacja na lekcjach treści z edukacji zdrowotnej Przeciwdziałanie aktom przemocy na terenie szkoły i poza nią Utrzymywanie kontaktu z rodzicami w sytuacjach zagrożenia zdrowia fizycznego Uświadamianie zdrowotne i promocja zdrowia na zebraniach rodzicielskich |
|
Zdrowie i bezpieczeństwo psychiczne młodzieży i pracowników szkoły. Środowisko społeczne szkoły |
Dyrektor szkoły |
Akceptuje jako podstawową zasadę, potrzebę wzmacniania poczucia własnej wartości uczniów, rodziców i pracowników Troszczy się w równym stopniu o zdrowie uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły Znajduje czas dla uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły Przyjmuje zdecydowane i precyzyjne stanowisko przeciw agresji i przemocy w szkole Stwarza klimat, w którym nauczyciele będą zachęcani do wzajemnego wspierania się przy rozwiązywanie trudnych problemów Tworzy jasny system zasad i procedur życia szkolnego Dostarcza możliwość wyboru zajęć stymulujących rozwój uczniów, tak aby mogli oni doświadczać współzawodnictwa oraz sukcesu, w czasie zajęć szkolnych i w czasie wolnym Szkolenie kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń i edukacji zdrowotnej oraz umiejętności wychowawczych |
Pedagog, psycholog i doradca zawodowy |
Prowadzenie zajęć dla młodzieży dotyczących promocji zdrowia psychicznego i edukacji społecznej Organizowanie w szkole imprez tematycznych (happeningi, konkursy, przedstawienia, debaty wewnątrzszkolne) Organizacja zajęć dotyczących planowania i organizacji czasu wolnego Udzielenie młodzieży i ich rodzicom informacji o dostępnych formach porad i konsultacji przez specjalistów psychologów, lekarzy oraz form tej pomocy przez pedagoga szkolnego, wychowawców i nauczycieli Opracowanie materiałów informacyjnych dla rodziców, dotyczących :agresji werbalnej, przemocy, nietolerancji i szkodliwości działania używek na organizm |
|
Nauczyciele wiedzy o społeczeństwie |
Umożliwiają uczniom rozwój ich potencjału psychicznego, społecznego i duchowego oraz wzmacniają ich poczucie własnej wartości Uczą jak przedstawiać swoje relacje, interesy, system wartości, bronić ich w dyskusjach Zapoznają z obowiązującym prawem i konsekwencjami jego nieprzestrzegania Uświadamiają, że zwiększa się poziom odpowiedzialności wraz ze wzrostem swobody |
|
Pielęgniarka szkolna |
Profilaktyka używania lekarstw i środków odurzających, |
|
Nauczyciele i pracownicy szkoły |
Podejmują działania zmierzające do zmniejszenia objawów i skutków nadmiernego stresu oraz uczenie uczniów radzenia sobie ze stresem Uświadamiają jak korzystać ze świadczeń instytucji udzielających pomocy w trudnych sytuacjach życiowych, w przypadku choroby, uzależnienia Ukazują związek między używaniem substancji psychoaktywnych, a innymi problemami pojawiającymi się w życiu człowieka Uczą jak być tolerancyjnym wobec „inności” drugiego człowieka Uczą udzielać innym wsparcia Uczą korzystać ze źródeł informacji z zakresu edukacji seksualnej i społecznej Obserwacją uczniów(ich zachowania) na lekcjach, przerwach i wycieczkach Chronią i uświadamiają młodzież o szkodliwych treściach prezentowanych w środkach masowego przekazy(telewizja, internet) Zachęcają do współpracy rodziców w rozwiązywanie problemów wychowawczych i społecznych Umożliwiają dostęp do różnych źródeł informacji i różnych punktów widzenia Zapewniają uczniom realny wpływ na wybrane obszary życia szkoły |
|
Rodzice |
Rodzice: mają dobry kontakt z dzieckiem, mają jasno ustalony i akceptowany przez dziecko system norm, wartości i zasad, okazują swojemu dziecku miłość i szacunek, mają dobry kontakt ze szkołą i szeroko rozumianym środowiskiem dziecka, aktywnie współpracują ze szkołą, dzieląc odpowiedzialność za podejmowane wspólnie oddziaływania profilaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, stanowią wzór osobowy – model dla dziecka, potrafią zwracać się o pomoc, dostarczają wzorców zdrowego stylu życia i alternatywnych form spędzania wolnego czasu, dostarczają informacji oraz uczą swoje dziecko ważnych umiejętności życiowych, w tym szczególnie obrony swojego zdania, radzenia sobie z presją rówieśników, podejmowania odpowiedzialnych decyzji, kształtują poczucie własnej wartości u dziecka, nie lekceważą problemów, z którymi przychodzi dziecko, mają lub zdobywają wiedzę na temat prawidłowości i zaburzeń wieku dorastania, „dojrzewają” razem ze swoim dzieckiem, w sposób naturalny z roli opiekuna przechodzą do roli partnera swojego dziecka. |
VIII. Realizacja Edukacji Zdrowotnej na poszczególnych przedmiotach w liceum
Przedmiot nauczania |
Wymagania ogólne |
Obszary na których realizowane są wymagania szczegółowe |
Wskazówki dla nauczyciela |
Wychowanie fizyczne |
Przygotowanie do całożyciowej aktywności fizycznej oraz ochrona i doskonalenie zdrowia własnego oraz innych. Uświadomienie potrzeby całożyciowej aktywności fizycznej. Stosowanie w życiu codziennym prozdrowotnego stylu życia. Umiejętności sprzyjające zapobieganiu chorobom i doskonaleniu zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego. |
Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej Trening zdrowotny Sporty całego życia i wypoczynek Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista Sport Edukacja zdrowotna |
Nauczyciel na lekcji powinien prowadzić ucznia w kierunku:
Opracowania i realizacji pomysłu na aktywności fizyczną dostosowaną do własnych potrzeb ucznia, Zastosowania aktywności fizycznej w zależności od płci, okresu życia i rodzaju pracy zawodowej, Znajomości czynników wpływających na podejmowanie aktywności fizycznej zależne od rodziny, kolegów, mediów i społeczności lokalnej, Oceny reakcji własnego organizmu na wysiłki fizyczne o różnej intensywności, Związku między aktywnością fizyczną i żywieniem a zdrowiem i dobrym samopoczuciem oraz sposobu utrzymania odpowiedniej masy ciała we wszystkich okresach życia, Relacji między sportem profesjonalnym i sportem dla wszystkich a zdrowiem. Gdzie szukać wiarygodnych informacji dotyczących zdrowia i sportu oraz krytycznej analizy informacji medialnych w tym zakresie, Na czym polega prozdrowotny styl życia, Dlaczego zdrowie jest wartością dla człowieka i zasobem dla społeczeństwa oraz na czym polega dbałość o zdrowie w okresie młodości i wczesnej dorosłości, Co oznacza odpowiedzialność za zdrowie własne i innych ludzi, Znaczeniu samobadania i samokontroli zdrowia oraz poddawania się badaniom profilaktycznym w okresie całego życia, Co to znaczy być aktywnym pacjentem i jakie są podstawowe prawa pacjenta, Na czym polega współuczestnictwo i współpraca ludzi, organizacji i instytucji w działaniach na rzecz zdrowia, Jaki jest związek między zdrowiem i środowiskiem oraz co sam można zrobić, aby tworzyć środowisko sprzyjające zdrowiu. Umiejętności wykonywania prostych ćwiczeń relaksacyjnych, Zastosowania konstruktywnych, optymistycznych sposobów wyjaśniania trudnych zdarzeń i przeformułowania myśli negatywnych na pozytywne, Umiejętności pracy nad sobą dla zwiększenia wiary w siebie, poczucia własnej wartości, i umiejętności podejmowania decyzji, Umiejętności konstruktywnego przekazywania i odbierania pozytywnych i negatywnych informacji zwrotnych oraz radzenie sobie z krytyką, Umiejętności racjonalnego gospodarowania czasem, Umiejętności znalezienia przyczyn i skutków stereotypów i stygmatyzacji osób chorych psychicznie i dyskryminowanych. |
Biologia - zakres rozszerzony |
Przygotowanie do podejmowania świadomych decyzji konsumenckich; rozumienie znaczenia i konieczność ochrony swojego zdrowia, przyrody i środowiska oraz zasad zrównoważonego rozwoju;
Zdrowia fizycznego i profilaktyki różnych chorób w powiązaniu z anatomią i fizjologią człowieka. Zdrowia środowiskowego, które zgodnie z ŚOZ, dotyczy aspektów życia zależnych od czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych, społecznych, psychicznych, ekonomicznych jego środowiska życia – domu, szkoły, pracy, miejsc rekreacyjnych, środowiska lokalnego. Prawidłowe stosowanie pojęć: problem badawczy, hipoteza badawcza, metody wykonywania doświadczeń lub obserwacji, zapisywanie wyników, formułowanie wniosków i weryfikacja hipotezy badawczej. |
Przegląd różnorodności organizmów Wirusy Bakterie Protisty i rośliny pierwotne wodne Rośliny lądowe Grzyby Zwierzęta bezkręgowe Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka Układ ruchu Układ pokarmowy i przebieg procesów trawienia Układ oddechowy Układ krwionośny Układ odpornościowy Układ nerwowy Narządy zmysłów Budowa i funkcje skóry Biotechnologia i inżynieria genetyczna.
|
Nauczyciel na lekcji powinien prowadzić ucznia w kierunku: Umiejętności analizy związku pomiędzy systematyczną aktywnością fizyczną a gęstością masy kostnej i prawidłowym stanem układu ruchu. Umiejętności podania źródła, funkcji i znaczenia składników pokarmowych dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu ze szczególnym uwzględnieniem roli witamin, soli mineralnych, aminokwasów egzogennych, nienasyconych kwasów tłuszczowych i błonnika. Umiejętności analizy potrzeb energetycznych organizmu oraz porównania wybranych formy aktywności fizycznej pod względem zapotrzebowania na energię Umiejętności analizy związku pomiędzy dietą i trybem życia a stanem zdrowia (otyłość i jej następstwa zdrowotne, cukrzyca, anoreksja, bulimia). Analizy znaczenia biotechnologii tradycyjnej w życiu człowieka oraz wskazywania przykładów produktów uzyskiwanych jej metodami (np. wino, piwo, sery). |
Przyroda |
Przedmiot przyroda ma przygotować humanistę świadomego zagrożeń zdrowotnych wynikających z niewłaściwego stylu życia. Wychować człowieka krytycznie oceniającego reklamy, rozumiejącego podstawowe procesy fizjologiczne własnego organizmu, potrafiącego nawiązać dialog na temat własnego zdrowia z lekarzem i pielęgniarką, znać podstawowe prawa pacjenta. |
Nauka i świat Dylematy moralne w nauce Nauka w mediach Nauka i technologia Sport Współczesna diagnostyka i medycyna Ochrona przyrody i środowiska Nauka wokół nas Uczenie się Cykle, rytmy i czas Śmiech i płach Zdrowie Piękno i uroda Woda cud natury |
Nauczyciel na lekcji powinien prowadzić ucznia w kierunku: Znajomości podłoża chemicznej przemiany materii; cholesterol, tłuszcze, błonnik, chemia skutecznego odchudzania. Znajomości procesów chemicznych zachodzących podczas wysiłku fizycznego. Umiejętnej analizy wpływu na zdrowie reklamowanych produktów, w szczególności żywnościowych, farmaceutycznych, kosmetycznych (np. rzeczywista kaloryczność produktów typu „light", „ekologiczność" produktów, zawartość witamin w produktach a dobowe zapotrzebowanie, niekontrolowane stosowanie leków dostępnych bez recepty). Umiejętnej analizy wpływ różnych czynników na kondycję i osiągnięcia sportowe (np. dieta, trening, warunki wysokogórskie). Umiejętnej analizy wpływ sportu wyczynowego na zdrowie. Umiejętnej analizy warunków życia ludzi w różnych strefach klimatycznych i na różnych wysokościach nad poziom morza i związku między tymi warunkami a predyspozycjami do uprawiania pewnych dyscyplin sportu. Umiejętnej analizy znaczenia i konsekwencji stosowania nawozów sztucznych i chemicznych i środków zwalczania szkodników dla rolnictwa. Umiejętnej analizy stanu zdrowia w aspekcie fizycznym, psychicznym i społecznym; Umiejętnej analizy wpływu czynników wewnętrznych i zewnętrznych na zdrowie. |
Język obcy nowożytny |
Kształtowanie umiejętności sprzyjających rozwojowi osobistemu i społecznemu młodych ludzi. |
Wybrane treści podstawy programowej , dotyczą trzech wymiarów (aspektów) zdrowia – zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne |
Nauczyciel na lekcji powinien prowadzić ucznia w kierunku wykorzystania słownictwa i struktur do komunikowania się z otoczeniem na płaszczyznach: Zdrowia fizycznego żywienie podróże i turystyka zdrowie świat przyrody Zdrowia psychicznego przedstawiać opinie swoje i innych ludzi przedstawiać intencje i plany na przyszłość wyrażać swoje opinie i życzenia, pytać o opinie i życzenia innych wyrażać swoje emocje wyrażać prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby Zdrowia społecznego nawiązywać kontakty towarzyskie przepraszać i przyjmować przeprosiny
|
Inne przedmioty
Nauczyciele prowadzą ucznia w kierunku :
Podstawy Przedsiębiorczości
Komunikacja i podejmowanie decyzji
Umiejętności wykorzystania form komunikacji werbalnej i niewerbalnej
Umiejętności podejmowania decyzji i ocenie ich skutków
Planowanie i kariera zawodowa
Umiejętności oceny swoich mocnych stron osobowości
Umiejętności analizy dostępności rynku pracy w odniesieniu do własnych kompetencji i planów zawodowych
Geografia
Relacja człowiek – środowisko przyrodnicze a rozwój zrównoważony
Umiejętności formułowania problemu wynikającego z eksploatowania zasobów odnawialnych i nieodnawialnych, przewidywania przyrodnicze i poza przyrodnicze przyczyn i skutków zakłóceń równowagi ekologicznej
Informatyka
Umiejętności bezpiecznego posługiwania się komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystania sieci komputerowej
Umiejętności oceny zagrożeń i ograniczeń, społecznych aspektów rozwoju i zastosowań informatyki
Chemia
Relacja człowiek – środowiska
Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów
Umiejętności nabywania wiedzy chemicznej w sposób badawczy – posługuje się wiedzą chemiczną w życiu codziennym w kontekście dbałości o własne zdrowie i ochronę środowiska
Edukacja dla Bezpieczeństwa
Przygotowanie do sytuacji zagrożeń
Umiejętności zastosowania zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia życia, zdrowia lub mienia
Opanowanie zasad pierwszej pomocy
Umiejętności udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w różnych stanach zagrożenia zdrowia i życia
Wychowanie do Życia w Rodzinie
Umiejętności rozwiązywania problemów związanych z okresem dojrzewania i wyborem drogi życiowej
Umiejętności kreowania własnej drogi życiowej
Umiejętności lepszego rozumienia siebie i najbliższego otoczenia
Umiejętności przyjęcia pozytywnej postawy wobec życia ludzkiego, osób niepełnosprawnych i chorych
Umiejętności postępowania wobec zasad sfery ludzkiej płciowości i płodności
Etyka
Rozwijania wrażliwości moralnej
Podejmowania samokontroli i pracy nad sobą
IX. Ewaluacja programu
Badania ewaluacyjne dotyczyć będą:
pozytywnych zmian w zachowaniu, świadomości zdrowotnej i społecznej uczniów oraz pracowników szkoły
zaradności, samodzielności i asertywności społecznej uczniów i pracowników szkoły
Częściową odpowiedź na pytanie czy podjęte działania wpłynęły na postawy uczniów możemy uzyskać przez:
obserwację zachowań uczniów w różnych sytuacjach,
rozmowy i wywiady z uczniami, rodzicami, nauczycielami,
analizę arkuszy obserwacji poszczególnych uczniów,
analizę wytworów pracy uczniów i stopnia ich zaangażowania w proponowane formy promujące zdrowy styl życia,
Bibliografia:
Woynarowska Barbara (2012) Edukacja Zdrowotna. Wydawnictwa Naukowe PWN
Edukacja /zdrowotna (2012) Poradnik dla nauczycieli wychowania fizycznego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP
PROGRAMA DE ACTIVIDADES EN BODEGA VISITA GUIADA
PUESTA EN MARCHA DE PROGRAMA PARA IMPULSAR
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FARABİ DEĞİŞİM PROGRAMI ÖĞRENİM PROTOKOLÜ
Tags: edukacji zdrowotnej, realizacja edukacji, program, edukacji, ogólnokształcącym, liceum, zdrowotnej, towarzystwa, oświatowego, płockiego