CIRKELS IN DE WOESTIJN SATELLIETBEELDEN TONEN GROTE VERANDERINGEN IN

ZELF EEN SATELLIETBEELD-KAART MAKEN VAN VERANDERINGEN IN SAUDI-ARABIË

'Cirkels in de woestijn' Satellietbeelden tonen grote veranderingen in Saoedi-Arabië, Adri Donker

Opdrachten naar aanleiding van het artikel

Een satellietbeeld-kaart: veranderingen in Saoedi-Arabië Pagina 2

EEN REMOTE SENSING COMPUTER OPGAVE

TWEEDE FASE VAARDIGHEDEN EN WERKWIJZEN

Voor deze opdracht kunt u de volgende bestanden van internet halen en op uw harde schijf plaatsen (zie opdracht)

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1972.cmb

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1990.cmb

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1972zoom.cmb

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1990zoom.cmb

Een satellietbeeld-kaart maken: Elburg Pagina 8

EEN REMOTE SENSING COMPUTER OPGAVE

TWEEDE FASE VAARDIGHEDEN EN WERKWIJZEN

Een opdracht voor beginners.

Voor deze opdracht kunt u het volgende bestand van internet halen en op uw harde schijf plaatsen (zie opdracht)

http://knag.geog.uu.nl/geografie/ElburgIR.bnd

Een satellietbeeld-kaart: veranderingen in Saoedi-Arabië

EEN REMOTE SENSING COMPUTER OPGAVE

TWEEDE FASE VAARDIGHEDEN EN WERKWIJZEN

Auteur: Adri Donker, GeoSpace-onderwijscentrum voor aardobservatie te Noordwijk

Door de snelle stijging van de olieprijzen stroomden vanaf 1973 uit de hele wereld enorme hoeveelheden geld naar Saoedi-Arabië. Het land is daardoor onherkenbaar veranderd. Dat zie je zelfs op 800 km vanuit de ruimte. Met de computer en satelliet-informatie kun je daar zelf een kaart van maken: een satellietbeeld-kaart. Dat is een satellietbeeld, waarop teksten en vormen getekend zijn, een legenda staat en natuurlijk een titel.

Wat heb je nodig?

1 Een computer, aangesloten op een netwerk of nog beter: op het internet

2 Het programma Remote Sensing, dat een onderdeel is van De Grote Bosatlas Extra CD-ROM

Dat programma moet op je computer geïnstalleerd zijn

Wat moet je al kunnen of weten?

We gaan er vanuit dat je met Windows werkt en dat je weet hoe je een bestand in een map opbergt.

Als je nog nooit een satelietbeeld-kaart gemaakt hebt kun je ervoor kiezen eerst een beginnersopdracht te maken (zie hieronder). Maar de aanwijzingen bij de vragen zouden ook voor beginners voldoende duidelijk moeten zijn om de opdracht te maken. Kies je ervoor deze opdracht te maken ga dan naar stap 1. Als je al eens in Bosatlas Remote-sensing een kaartlaag over een beeld gelegd hebt en zelf een kaart getekend hebt (bijvoorbeeld omdat je oefening 9 - over kaarten maken - gedaan hebt in het Remote-sensing programma van de Bosatlas CD ROM) kun je de beginnersopdracht zeker overslaan. Ga dan naar stap 1.

Een beginnersopdracht

De opdracht 'Een satelietbeeld-kaart maken: Elburg' vind je op www.geografie.nl Hij is leuk, maar het kost je wel een uurtje. Je leert er een eenvoudige kaart mee maken. Ben je erg enthousiast geworden en heb je oefening 9 van de Bosatlas CD ROM nog nooit gedaan, dan loont het de moeite om die eerst nog te doen. Dat start je op als volgt:

Start het programma De Grote Bosatlas Extra door op het bureaublad het icoontje aan te klikken.

Het programma start daarna op met twee schermen, die elkaar automatisch opvolgen. Op het tweede scherm staan zes modules. Kies Remote sensing. Open het Remote-sensingprogramma door links op de R te klikken.

Klik nu nogmaals op het zwarte balkje van Remote-sensing en het programma start op met een leeg scherm.

Op de bovenste regel staat links Bestand en bijna achteraan staat de kop Oefeningen.

Klik Oefeningen aan. Er komt een rolmenu te voorschijn. Kies daaruit 9 Kaart maken.

Klik dit aan en volg daarna de instructies van de computer.

STAP 1: Beelden analyseren en vergelijken

Voor de volgende vragen hebt je de bestanden Riad1972.cmb en Riad1990.cmb nodig.

Als ze nog niet op het netwerk van school staan kun je ze van internet afhalen.

Je kunt deze beelden alleen bekijken en bewerken in het programma De Grote Bosatlas Extra CD-ROM, module Remote-sensing.

(Tip: Wie ze beslist in een ander programma alleen even wil bekijken moet van deze bestanden de extensies *.cmb -bijvoorbeeld in Windows Verkenner- even veranderen in *.bmp. Dan kunnen ze in Paint of Paint Shop Pro bekeken worden)

Ga naar:

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1972.cmb

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1990.cmb

Plaats de twee beelden in de map C:\Program files\De Grote Bosatlas Extra\ versie 01_02\RS\data\Eigen Data

Start het programma De Grote Bosatlas Extra door op het bureaublad het icoontje aan te klikken. Het programma start daarna op met twee schermen, die elkaar automatisch opvolgen. Op het tweede scherm staan zes modules.

Open het Remote-sensingprogramma door links op de R (van Remote-sensing) te klikken. Klik nu nogmaals op het zwarte balkje van Remote-sensing en het programma start op met een leeg scherm.
Klik op Bestand en daarna op Combinatieband openen. Er komt een dialoogvenster tevoorschijn met de map data. Ga naar de bovenliggende map Eigen Data door te klikken op het gele mapje direct rechts achter het grote vak Zoeken in. Klik in Eigen data op: Riad1972.cmb

Je ziet nu een stuk van Saudi-Arabië rond de hoofdstad Riad. Zo “zag” een Amerikaanse satelliet het gebied in 1972. Donker paarse vlekjes zijn stedelijke bebouwing. Je ziet de hoofdstad links bovenin het beeld. Er zijn (wat ruim) vier gele haakjes omheen gezet in het beeld.

Klik nu het loepje met het plus-teken en daarna op de hoofdstad Riad. Doe dat drie of vier keer. Er komen kleurblokjes te voorschijn. Paarse en rode. Paars staat voor huizen. Rood wijst op planten en begroeiing .

(De blokjes verschijnen zo snel omdat de satellieten in 1972 nog geen details groter dan 80 meter waar konden nemen. Ieder blokje is 80 meter groot. Als je wilt begrijpen waarom die kleuren zo vreemd zijn en waarom er zo snel blokjes verschijnen, moet je de eerste twee oefeningen doorlopen die bij het programma horen. Je vindt ze op de menubalk onder het woord oefeningen.)

Klik nu op het loepje met het min-teken en daarna weer op de hoofdstad Riad. Doe het net zo lang tot je het oorspronkelijke beeld terug hebt.

Rechts onderin het beeld zie je ook een vierkant met gele haakjes. Daar binnen zie je allerlei donkerrode puntjes. Dat is geen stad, maar begroeiing. Dit is een woestijngebied, dus die rode puntjes wijzen op een oase. De oase Kharj.

Een atlasvraag; Hoe geeft de Grote Bosatlas (52^e editie) kaart 128 en 131 die oase aan? Klopt dat?

De gele en bruinige tinten zijn allemaal woestijn. Vroeger - in het pleistoceen- is het een nat gebied geweest waar allerlei rivieren stroomden. Hoe is dat op 800 kilometer hoogte op je beeld nu nog te zien?

Klik weer op Bestand en daarna op Combinatieband openen. Er komt een dialoogvenster tevoorschijn met de map data. Ga naar de bovenliggende map Eigen Data door te klikken op het gele mapje direct rechts achter het grote vak Zoeken in. Klik in Eigen data aan: Riad1990.cmb. Je gaat hetzelfde gebied bekijken, maar nu hoe het er in 1990 uit zag.

Er liggen nu twee beelden op je scherm. Ten dele liggen ze over elkaar heen. Klik in de menubalk op Venster en daarna op Naast elkaar. Dan kun je ze mooi vergelijken. Vergelijk Riad en de oase Kharj. Welk verschil zie je?

De oase is veel groter geworden! Het geld dat Saoedi-Arabië binnen stroomde is gebruikt om ondergronds water op te sporen en op te pompen. (Zie GB 52, kaart 132)

Let overigens maar niet op die vreemde zwarte banen in het beeld. Waar het beeld zwart is heeft de satelliet niets waar genomen. Een beeld bestrijkt bij deze satelliet een gebied van 185 km in het vierkant, verder gaat het beeld niet

STAP 2: Het maken van een kaart

Veel mensen zijn vanwege de nieuwe welvaart naar Riad getrokken. Dat is op het satellietbeeld te zien. Van die uitbreiding gaan we een kaart maken. Daarvoor heb je precieze satellietbeelden van alleen de omgeving van Riad nodig. Haal daarvoor de bestanden Riad1972 zoom.cmb en Riad1990zoom.cmb binnen

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1972zoom.cmb

http://knag.geog.uu.nl/geografie/Riad1990zoom.cmb

Sluit voordat je ze opent in de Grote Bosatlas CD-ROM Remote-sensing, de twee beelden van Riad-Kharj die je al bekeken hebt.

Zet via Venster de beide beelden netjes naast elkaar en vergelijk de beide beelden. Probeer de verschillen te vinden. De stad is niet alleen groter geworden. Er zijn meer verschillen te zien. Om het verschil in bebouwde oppervlakte goed duidelijk te maken maak je een kaart.

Klik Riad 1990 weg en maak het beeld van 1972 beeldvullend door op het vierkantje rechtsboven te klikken.

Klik op Kaart. Een rolmenu komt te voorschijn. Klik op Nieuwe kaartlaag. Het lijkt of er niets gebeurt, maar er ligt nu een onzichtbare film over het beeld. Op die 100% doorzichtige (witte) film kunnen we nu teksten schrijven en tekenen. Wat je wel ziet is dat er nu witte ruimte komt boven en naast je beeld voor een titel en een legenda.

Klik op Kaart en Object tekenen (ook tekst schrijven hoort hierbij). Er komt nu een menu te voorschijn, dat begint met Lijn en eindigt met Tekst. Vink Tekst aan. Er komt nu een dialoogvenster Tekst te voorschijn. Kies nu eerst een lettersoort en een lettergrootte die bij deze kaart passen. Dat doe je zo:

Klik op het driehoekje achter Aachen vertical en kies bijvoorbeeld Arial Narrow
Verander nu zelf de lettergrootte in bijvoorbeeld 22. Je verandert het getal door op de pijltjes achter het bestaande getal 12 te klikken.
Zet de cursor op de plaats waar je het de titel van de kaart wil laten beginnen. Er komt nu een venster met Tekst invoeren te voorschijn.
Tik nu de titel van de kaart in. Bijvoorbeeld: Riad: stadsbebouwing in 1872, voor stijging van de olieprijzen en klik daarna op OK. De tekst verschijnt in het beeld boven de kaart.

Misschien staat de tekst niet op een plaats en is de kleur rood. De teksttitel moet zwart worden. Haal de tekst weer weg door onder Bewerken te klikken op de knop met het pijltje naar links. Dan verdwijnt de tekst weer.

Voer de tekst opnieuw in. Dus: Klik aan: Kaart, Object tekenen, tekst, Arial Narrow en 22.

Maak de tekst zwart. Klik daarvoor in het dialoogvenster Tekst op het gekleurde rode blokje onder het woord Kleur. Er komt een hele serie kleuren te voorschijnen die je kunt kiezen door ze aan te klikken. Kies een zwart blokje. Klik daarna op OK

Zet de cursor nu precies op de plaats waar de tekst moet komen. Tik opnieuw de tekst in: Riad: stadsbebouwing in 1872, voor stijging van de olieprijzen.

Plaats nu ook een tekst in het beeld. Zet zelf de naam Riad op de kaart, naast de bebouwing. Kies zelf een geschikte kleur en een geschikte lettergrootte.

Aan de noordrand van de stad zie je de twee banen van het vliegveldje van Riad. Het vliegveld is dan nog klein. Trek een cirkel om dat vliegveld. Klik op: Kaart, Object tekenen, Cirkel.

Er komt een dialoogvenster Cirkel te voorschijn. Kies een geschikte kleur (bijvoorbeeld rood).
Kies de goede vulling. Klik daarvoor op het pijltje achter Vulling en kies Open. Kies de goede dikte van de lijn in het vak Grootte : bijvoorbeeld 2. (Anders wordt de lijn zo dik.)
Trek met de muis nu een vierkantje om het vliegveld. Je ziet dat de pijltjestoets (cursor) een potlood geworden is. Laat je ingedrukte muistoets los en je ziet een cirkel op je satellietbeeld verschijnen.
Is het resultaat niet naar je zin? Haal de cirkel weg via Bewerken en Ongedaan maken en begin opnieuw.

Plaats nu dezelfde cirkel, maar iets kleiner, in de legenda en zet er een verklarende Tekst achter: Vliegveld 1972. Weet je niet meer hoe dat moet? Herlees dan de tekst vanaf opdracht 15.
Nu geef je de stadsbebouwing van 1972 aan, zodat je die straks kunt vergelijken met die van 1990. Dat gaat als volgt:

Klik eerst één keer op de loep en het + teken, midden in Riad, zodat je preciezer kunt werken.
Klik aan: Kaart, Object tekenen, vrije lijn.
Er komt een dialoogvenster Vrije lijn te voorschijn. Kies een geschikte kleur: bijvoorbeeld roze. Klik op het roze vakje en daarna op OK.
Kies de goede dikte van de lijn in het vak Grootte : bijvoorbeeld 2
Je ziet dat de pijltjestoets (cursor) een potlood geworden is. Trek met je muis een lijn om de stadsbebouwing van Riad. Denk er om: waar veel planten groeien staan knalrode puntjes. Laat de rode vlekjes aan de rand van de stad erbuiten. De stadsbebouwing is paarsig blauw.

Teken hetzelfde cirkeltje in de legenda en zet er achter wat het betekent. Bijvoorbeeld: Stadsbebouwing ‘72 . Als het er niet op kan, heb je te grote letters gekozen. Kies dan een andere lettergrootte, maar maak dan eerst je verkeerde tekst ongedaan.

Ten westen (links, ook op dit beeld) van de stad zie je hier en daar wat planten groeien. Je ziet ze letterlijk groeien. Hoe harder ze groeien hoe fel-roder de puntjes (pixels) zijn. Daarin verschilt zo’n satellietbeeld ook van een gewone foto. Daarop kun je nooit zien hoe hard de planten groeien. Zoom eens in op die plantengroei ten westen van Riad.

Die (weinige) plantengroei - in een woestijngebied - heeft de vorm van een lang lint. Kun je op het beeld zien waarom dat waarschijnlijk zo is? (Tip: bijna hetzelfde zie je op de Marokko-kaart GB 52A tussen Zagora en Quarzazate. In het zuidoosten van dat land is er ook een woestijn).

Zet hier maar bij deze begroeiing de tekst: Kleine oases. Natuurlijk met een ander lettertype dan Riad.

Links onderin het beeld staat een vierkant. Die is in de lengte en breedte een mijl. Schatten hoe breed Riad is van oost naar west?

STAP 3: Kaarten bewaren en over elkaar heen leggen

Klik achtereenvolgens op Kaart en Kaartlaag opslaan. Vul als naam voor de kaart in: Stadsbebouwing Riad 1972.

Sluit kaart en beeld door op het kruisje te klikken.

Bekijk de kaart nog eens en klik achtereen volgens op Kaart en Kaart los openen. Je ziet dat het beeld nu weg is en dat je een heel simpel kaartje over hebt gehouden. Maar hier kun je juist heel leuke dingen mee doen.

Open via Bestand en Combinatiebeeld openen: Riad1990zoom.cmb. Leg hier nu de door jouw gemaakte kaart overeen. Klik op:

Kaart
Kaartlaag op beeld openen
Kies in de goede map de kaart Riad stadsbebouwing 1972 (Hij zit in de map Eigen data en die vind je weer via de map Data. Zie 4)
Klik op Openen.
Je ziet nu precies hoe hard de stad gegroeid is.

Kun je schatten hoe breed de stad oost-west nu is?

Wat valt je in het nieuwe beeld op over de oase begroeiing?

STAP 4: De uitdaging

Doe nu hetzelfde eens voor de twee beelden Riad1972 en Riad1990. Geef daarop de stadsbebouwing van Riad en het geïrrigeerde gebied van de grote oase Kharj in het zuidoosten van het gebied aan . Bedenk zelf kleuren teksten en symbolen.

STAP 5: Een nog grote uitdaging: voor professionals

Doe de oefeningen 5, 6 en 7 van het programma van de Grote Bosatlas. Als je dat al niet eens gedaan hebt tenminste. Probeer vervolgens de computer zelf een kaart te laten maken van alle pixels waar veel planten groeien in het beeld van 1990.

Toe te passen methode: bemonsteren.

Je bent dan echt bezig als een echte onderzoeker.

Een satellietbeeld-kaart maken: Elburg

EEN REMOTE SENSING COMPUTER OPGAVE

TWEEDE FASE VAARDIGHEDEN EN WERKWIJZEN

Op de Grote Bosatlas CD-ROM Extra, staat het programma Remote sensing. Daarmee kun je onder o.a. een satellietbeeld-kaart maken. Dat is een satellietbeeld waarin we tekenen en teksten schrijven. Hoe je dit kunt doen met een combinatiebeeld dat is opgeslagen in de map Eigen data leggen we hieronder uit. Als voorbeeld gebruiken we gegevens van de plaats Elburg bij het Veluwemeer

Auteur: Adri Donker, GeoSpace-onderwijscentrum voor aardobservatie te Noordwijk

Je kunt een satellietbeeldkaart maken door de volgende stappen te zetten:

1 Het ophalen van satellietdata

2 Het maken van een satellietbeeld

3 Het maken van een satellietbeeldkaart (met teksten).

STAP 1: Het ophalen van satellietdata

Het kan zijn dat de docent de oefendata over Elburg al opgehaald heeft en die op het netwerk gezet heeft. Ga ze daar dan ophalen.

Of ga naar :

http://knag.geog.uu.nl/geografie/ElburgIR.bnd

Plaats het bestand in je map ’Eigen Data’. Deze zit waarschijnlijk in

C:\Program files\De GroteBosatlas Extra\ versie 01_02\RS\data\

STAP 2: Het maken van een eenvoudig satellietbeeld

Je gaat van de binnengehaalde data een beeld maken.

Start het programma. De Grote Bosatlas Extra door op het bureaublad het icoontje aan te klikken. Het programma start daarna op met twee schermen, die elkaar automatisch opvolgen. Op het tweede scherm staan zes modules.

Open het Remote-sensingprogramma door links op de R (van Remote-sensing) te klikken. Klik nu nogmaals op het zwarte balkje van Remote-sensing en het programma start op met een leeg scherm.

Klik op Bestand en daarna op Combinatieband Band openen. Er komt een dialoogvenster te voorschijn met de bestanden in de map Data. Klik op Eigen Data - als je daar de zojuist binnengehaalde data geplaatst hebt - en klik daarna het bestand ElburgIR aan.

Het programma vertaalt direct alle binnengehaalde metingen in een zwart-witbeeld met de omgeving van Elburg (zie figuur 1). Het lijkt een foto maar is het niet. Hoe lichter het beeld is, hoe meer infrarood licht er gemeten werd (dat is dus omgekeerd aan de regel die geldt voor kaarten!). Onze ogen kunnen dit infrarode licht niet zien.

CIRKELS IN DE WOESTIJN SATELLIETBEELDEN TONEN GROTE VERANDERINGEN IN

Figuur 1: ELBURG INFRA ROOD

STAP 3: Het maken van een satellietbeeldkaart (met teksten)

Door in dit beeld teksten te schrijven en lijnen of cirkels te plaatsen kunnen we er een eenvoudige satellietbeeldkaart van maken. Zie figuur 3. De opdracht zou kunnen luiden:

Vergelijk dit beeld met kaarten in de papieren Grote Bosatlas (GB 52) Raadpleeg in ieder geval de kaarten 37 (met Elburg!), 45A en 33. Of nog beter: raadpleeg De Grote provinciale Atlas 1:25.000 Gelderland/Veluwe of De Grote Topografische Atlas 1:50.000 3 Oost-Nederland.

Schrijf op de goede plaats in het beeld de volgende dingen:

- Veluwemeer en Drontermeer

- Oostelijk Flevoland en Noord-Veluwe

- Het oude land en IJsselmeerpolder

- Elburg, oude vesting (van Elburg) en nieuwbouw.

- Oude IJsselmeerdijk (beter is: oude Zuiderzeedijk)

- Camping en bos

Plaats de hoogtecijfers –3.0, 0.1 en 2.7 in een cirkel op de goede plaats in de kaart.

Hoe je te werk gaat, wordt hieronder uitgelegd.

Het plaatsen van lijnen, cirkels en teksten in het beeld gaat op de volgende manier. Klik op Kaart. Een rolmenu komt te voorschijn. Klik op Nieuwe kaartlaag. Het lijkt of er niets gebeurt, maar er ligt nu een onzichtbare film over het beeld. Op die 100% doorzichtige (witte) film kun je nu teksten schrijven en tekenen.

Klik op Kaart en Object tekenen (ook tekst schrijven hoort hierbij). Nu komt een menu te voorschijn, dat begint met Lijn en eindigt met Tekst. Vink Tekst aan .Er komt nu een dialoogvenster Tekst te voorschijn. Kies nu eerst een lettersoort en een lettergrootte die past bij deze kaart:

Klik op het driehoekje achter Aachen vertical en kies bijvoorbeeld Arial Narrow
Verander nu zelf de lettergrootte in bijvoorbeeld 22. Je verandert het getal door op de pijltjes achter het bestaande getal 12 te klikken.

- Zet de cursor (nu een rechtop staand streepje geworden) op de plaats waar je het woord Oostelijk Flevoland wilt laten beginnen. Er komt nu een venster met Tekst invoeren te voorschijn. Tik in het venster Oostelijk Flevoland en klik daarna op OK. De tekst verschijnt in het beeld, dat nu een beetje een kaart begint te worden. Waarschijnlijk staat de tekst niet op een mooie plaats en is de tekst rood. Dat is niet mooi in een zwart-wit beeld. Maak daarom de tekst geel of wit.

Haal de oude rode tekst weg door eerst op Bewerken te klikken en daarna op Ongedaan maken. (Of via het symbooltje met de pijl naar links onder Bewerken)
Klik nu in het dialoogvenster Tekst op het gekleurde blokje onder het woord Kleur . Er komt een hele serie kleuren te voorschijnen die je kunt kiezen door ze aan te klikken. Probeer het maar eens. Kies de kleur geel.

Witte letters maken. Het is lastig om witte letters te maken. Wit is de doorzichtige ‘kleur’ van de film. Spierwitte letters kun je daarom niet zien op de kaart. Dat lossen we hieronder op. We gaan witte letters maken met een heel klein beetje grijs erdoor. Klik daarvoor op het witte blokje rechts onderin, naast het zwarte blokje. Om het witte blokje komt nu een klein zwart randje.

Klik nu op Aangepaste kleuren selecteren. Er komt een groot gekleurd vlak te voorschijn met allerlei kleuren (zie figuur 2). Helemaal rechts daarvan staat een staafje dat verloopt van spierwit (boven) naar pikzwart (onder). Helemaal rechts bovenaan staat een zwart driehoekje dat aangeeft welke kleur nu voor je letters actief is. Helemaal onderaan staan getallen. Het gekozen wit blijkt voor 256 uit rood, groen en blauw te bestaan.

Trek met het aanwijspijltje (cursor) het zwarte driehoekje bovenaan het staafje een heel klein beetje naar beneden. Zo weinig, dat de drie getallen onder het staafje niet minder worden dan 250. (Zie figuur 2 hierboven). Bijvoorbeeld 253. Klik nu op de balk ‘kleur toevoegen’ en daarna op OK. Het kleurblokje in jouw dialoogvenster is nu wit geworden. Zet nu de cursor opnieuw in het beeld en schrijf er de tekst Oostelijk Flevoland in, zoals we dat eerder gedaan hebben. Nu verschijnt er een keurig witte tekst in jouw beeld!

Figuur 2 Aangepaste kleuren maken

CIRKELS IN DE WOESTIJN SATELLIETBEELDEN TONEN GROTE VERANDERINGEN IN

Als de tekst naar jouw zin geplaatst is, kunnen ook alle andere teksten gezet worden. Gebruik andere lettertypen wanneer dat wenselijk lijkt.

We moeten ook cirkels en pijlen kunnen plaatsen. Klik achtereenvolgens op Kaart, Object tekenen en tenslotte op Cirkel. Het dialoogvenster Cirkel verschijnt. Klik in het dialoogvenster Cirkel het kleurblokje aan en kies vervolgens de kleur ‘Bijna wit’, zoals we dat hiervoor al deden voor tekst.

Onder het woord Vulling staat nu Gevuld . Dat veranderen we in Open door achter het woord Gevuld het driehoekje aan te klikken en vervolgens ‘Open’ te kiezen.

De beeldkaart moet ook een titel hebben. Plaats een passende titel boven de beeldkaart. Als het goed ziet de kaart er ongeveer uit als hieronder

Tot slot: beeld of kaart?

We hebben figuur 3 een Satellietbeeldkaart genoemd. Waarom een beeldkaart en niet gewoon een satellietkaart? Een echte kaart heeft een legenda en alle gemeten waarden worden in een classificatie ondergebracht. Dit beeld is niet geclassificeerd en mist daarom ook een legenda. Wie dat classificeren van remote sensing-waarnemingen onder de knie wil krijgen, kan de oefeningen 6 en 7 van het RS-programma maken.

____________________________________________________________________________

Deze tekst is eerder verschenen als een onderdeel van een groter artikel over hetzelfde onderwerp

In: Terra Bulletin 7, jaargang 5 Wolters Noordhoff , Groningen.

Figuur 3 De Satellietbeeld-kaart

CIRKELS IN DE WOESTIJN SATELLIETBEELDEN TONEN GROTE VERANDERINGEN IN

GEOGRAFIE april 2002 KNAG

Tags: cirkels te, ook cirkels, veranderingen, grote, tonen, satellietbeelden, cirkels, woestijn