NOWY JORK (ANG NEW YORK) NAJWIĘKSZE MIASTO W

MAKING RESEARCH COUNT (UNIVERSITY OF YORK) T
NOWY JORK (ANG NEW YORK) NAJWIĘKSZE MIASTO W



Nowy Jork (ang


NOWY JORK (ANG NEW YORK) NAJWIĘKSZE MIASTO W


Nowy Jork (ang. New York) - największe miasto w Stanach Zjednoczonych i zarazem największa metropolia na świecie pod względem powierzchni. Znajduje się w stanie Nowy Jork, a nazywany jest także Miastem Nowy Jork (New York City). W wielu dziedzinach uważany jest za światowe centrum m.in. finansowe. W Nowym Jorku mieści się główna siedziba ONZ, co podkreśla status miasta jako "światowej stolicy".


Nowy Jork zaliczany jest do najgęściej zaludnionych miejsc w Stanach Zjednoczonych. Liczba mieszkańców miasta przekracza 8 milionów (dane ze spisu w 2000 roku), powierzchnia wynosi 831 kilometrów kwadratowych, co daje gęstość zaludnienia w przybliżeniu 10000 osób na km kwadratowy.


Miasto bywa też nazywane "Wielkim jabłkiem" ("The Big Apple") lub też "Miastem, które nigdy nie zasypia"


Aglomeracja Nowego Jorku (której Miasto Nowy Jork jest częścią) ma około 21,5 mln mieszkańców.





5 dzielnic

Nowy Jork jest składa się z 5 dzielnic (5 Boroughs):

Manhattan (Hrabstwo Nowy Jork, 1,564,798 mieszk.) jest centrum biznesowym miasta. Przeważa w nim zabudowa miejska (chociaż Central Park też zajmuje dużą powierzchnię). Jest najgęściej zaludniona część miasta. Znajduje się tu także większość z drapaczy chmur.

Bronx (Hrabstwo Bronx, 1,363,198 mieszk.) słynie głównie z tego, że jest miejscem narodzin hip-hopu i centrum kultury "czarnych Amerykanów" także tutaj ma swoja siedzibę drużyna basebolowa Yankees. Jest to także jedyna dzielnica, która ma naturalne połączenie z lądem stałym.

Brooklyn (Hrabstwo King, 2,472,523 mieszk.) mieszka tu największ część ludności Nowego Jorku. Przeważają tu dzielnice mieszkaniowe chociaż istnieją także liczne tereny o profilu usługowym a także przemysłowym.

Queens (Hrabstwo Queens, 2,225,486 mieszk.) jest najbardziej zróżnicowanym pod względem etnicznym hrabstwem w USA z większą liczba imigrantów niż gdziekolwiek indziej. Pod względem powierzchni jest to największa z dzielnic. Znajduje się tu także jedno z największych lotnisk im. Johna Fitzgeralda Kennedy'ego (tzw. JFK) oraz lotnisko LaGuardia znajdujące się w greckiej części dzielnicy Queens zwanej Astoria.

Staten Island (Hrabstwo Richmond, 459,737 mieszk.) ma charakter zdecydowanie podmiejski. To tutaj osiedlają się w miarę lepiej sytuowani Nowojorczycy. Dawniej była to wyspa nie mająca połączenia z lądem. Zmieniło sie to po otwarciu mostu Verrazano, który połączył Staten Island z Brooklynem. Za pomocą Goethals Bridge można dojechać do New Jersey.




Historia

Nowy Jork założony został w 1614 przez Holendrów na wyspie Manhattan jako faktoria handlowa, w 1625 założono osiedle Nieuw Amsterdam (Nowy Amsterdam), główny port kolonii Nowe Niderlandy. Prawa miejskie Nowy Amsterdam zyskał w 1653. W 1664 wraz z kolonią został zdobyty przez Anglików i przemianowany na Nowy Jork. W XVII–XVIII. Podczas wojny o niepodległość USA (1775–83) brytyjskie wojska prowadziły okupacje miasta. W latach 1785–90 był siedzibą władz USA. W 1929 krach na giełdzie nowojorskiej zapoczątkował wielki światowy kryzys gospospodarczy. 11 IX 2001 przeprowadzono zamach terrorystyczny na World Trade Center, wskutek którego zginęło ok. 5000 ludzi, w tym 343 strażaków (FDNY) i zniszczony został WTC.



Przestępczość

Nowy Jork jest często postrzegany jako miasto o wysokim stopniu przestępczości, ze względu na jego przeszłość. W dzielnicach takich jak Morrisiana lub Fort Apache w Bronxie padaly rekordy przestępczości. W latach 1971-1990 te dwie dzielnice były najniebezpieczniejszymi miejscami na świecie. Jednak w ostatnich latach Nowy Jork znalazł w pierwszej dziesiątce najbezpieczniejszych miast w Stanach Zjednoczonych (według City Crime Rankings, 9 wydanie, 2003). Co więcej, miasto stało się bezpieczniejsze w ciągu ostatniego dziesięciolecia - dane FBI wskazują, że współczynnik morderstw w 2000 roku był najniższy od 1967 roku. Znaczna poprawa bezpieczeństwa Nowojorczyków jest zasługą Williama Brattona, szefa NYPD (New York City Police Department - Policja Miasta Nowy Jork) w latach 1994-1996. Wprowadził on zasadę nazywaną (wg niego niesłusznie) "zerem tolerancji". Wysłał na ulice tysiące policjantów, aby ścigali wszystkich przestępców, nawet zwykłych gapowiczów w metrze.



"Etniczna mieszanka"

Nowy Jork jest chyba jedynym miastem na świecie, w którym można spotkać ludzi prawie z każdego zakątka świata. 44,66% stanowią biali mieszkańcy, 26,59% to Afroamerykanie, 9,83% - Azjaci , 13,42% - przedstawiciele innych ras i 4,92% - posiadający cechy dwóch lub więcej ras. Największą część mieszkańców stanowią Latynosi (26,98%), dla których wprowadzono nawet w szkołach dwujęzyczne nauczanie. 35,9% mieszkańców urodziło się poza USA (18,9% pochodzi z Ameryki Łacińskiej, 8,6% z Azji i 7% z Europy). Miasto jest także największym skupiskiem mieszkańców pochodzenia żydowskiego w USA (ok. 900 tys.) (gł. dzielnica Borough Park i Wiliamsburg). Duża liczba osób przyznaje się do pochodzenia włoskiego - 8,7%, irlandzkiego -5,3%. Zamieszkuje tu także duża społeczność polska w dzielnicy Greenpoint. Brooklyn a także Staten Island i dzielnice Queens-Ridgewood, Maspeth & Middle Village), w mieście wychodzi gazeta polskojęzyczna Nowy Dziennik.



Polityka

Aktualnie burmistrzem Nowego Jorku jest Michael Bloomberg, który został wybrany na to stanowisko w 2001 roku z ramienia Republikanów. Bloomberg zyskał znaczącą pozycję jako ekspert giełdowy na Wall Street, gdzie zdobył duży majątek. Stanowisko burmistrza jest jego pierwszym krokiem w polityce.


Bloomberg był początkowo Demokratą, ale przeszedł do Partii Republikańskiej, aby wystartować w wyborach na burmistrza. Uniknął tym samym dużej konkurencji, która była wśród Demokratów na to stanowisko. Bloomberg zajął stanowisko po Rudolphem Giulianim, który to czynnie wspierał go w kampanii. Rudolph Giuliani był bardzo kontrowersyjnym burmistrzem. Kandydował on na senatora, ale został zmuszony do wycofania się z powodu leczenia (był chory na raka) i kontrowersji wokół romansu z Judith Nathan. Jego popularność wzrosła po zamachu na World Trade Center, kiedy to stanowczo pokierował sytuacją w mieście.


Rada miejska w Nowym Jorku liczy 51 członków. Przewodniczącym rady jest obecnie Gifford Miller.



Gospodarka

W przeszłości miasto rozwijało się głównie dzięki dogodnemu położeniu nad oceanem (jeden z najlepiej ukształtowanych naturalnie portów). Port rozwinął się szczególnie wraz z przekopaniem kanału Erie, który połączył miasto z Wielkimi Jeziorami co dało Nowemu Jorkowi wielką przewagę nad odwiecznymi konkurentami Bostonem i Filadelfią. Główne tereny portowe znajdują sie na Manhattanie - South Street Seaport, Brooklynie - Red Hook i Staten Island - Howland Hook Marine Terminal. Mimo, że głównym portem obecnie w tym rejonie stał się Port Newark - Elizabeth Marine w New Jersey to usługi portowe stanowią nadal poważną pozycję w dochodach miasta.


Przemysł zaczął odgrywać poważną rolę w połowie XIX stulecia. Nowy Jork to byłe centrum branży odzieżowej, która chociaż już w dużo mniejszej skali istnieje nadal. Istniał tu także przemysł stalowy i maszynowy. 120 tys. miejsc pracy jest zapewniane przez fabryki i inne zakłady gdy w połowie XX w. było to milion miejsc pracy a więc widać jak ogromne zmiany zaszły w gospodarce miasta. Nowy Jork był także pierwszym centrum przemysłu filmowego aż do czasu gdy przeniósł się on do Hollywood w Kalifornii obecnie istnieje niewielka produkcja na potrzeby telewizji, kręci się także trochę filmów, ale w porówaniu do wcześniejszych lat są to niewielkie ilości.


Prawdziwe oblicze Nowego Jorku to finanse z Wall Street i dystryktem finansowym (banki, kancelarie adwokackie itp.) na Manhattanie miasto to jest centrum światowego biznesu. Bardzo dużą rolę odgrywają też usługi (można powiedzieć, że obecnie chyba największą) a szczególnie handel (sławna 5 aleja na Manhattanie). Swoje siedziby mają tu takie firmy jak: Altria Group, Time Warner, American International Group, Pfizer, Bristol-Myers Squibb, JetBlue, DC Comics, Estée Lauder, Sony Music Entertainment i wiele innych. Miato słynie także jako stolica mody bo tutaj pracuje wielu projektantów a siedziby i przedstawicielstwa maja największe domy mody. Jest także centrum obróbki diamentów w USA co nie może dziwić w sytuacji gdy mieszka tu wiele bogatych i sławnych osób. Dużą rolę odgrywa także turystyka.



Turystyka i zabytki

Średnio miasto odwiedza 39 mln. turystów w roku. Za główny cel wycieczki obierają sobie takie miejsca jak: Empire State Building, Times Square, Radio City Music Hall, Statua Wolności, Ellis Island, Wall Street, Siedziba ONZ, Muzeum Historii Naturalnej, katedra św. Patryka i most brooklyński. W Nowym Jorku o czym nie każdy wie znajduje się 113 km kw. terenów zielonych w skład których wchodzi 1700 parków i placów zabaw. Najlepiej znany z nich jest Central Park, który jest głównym miejscem wypoczynku Nowojorczyków czemu nie należy się dziwić bo jest on znakomicie utrzymany i czysty. Na uwagę zasługuje także nie dawno utworzony Battery Park na połudn.-zach. wybrzeżu. Miasto posiada także 22 km plaż nadających się do kąpieli. Szczególną atrakcją jest lotniskowiec "Intrepid" przycumowany na rzece Hudson.


Nowy Jork to także centrum handlowe z luksusowymi sklepami na piątej alei. Mieści sie tu także największy w USA sklep wielkopowierzchniowy słynny "Macy's". Na połudn. Manhattanie (tzw. Downtown) na Greenwich Village mieszczą się liczne księgarnie i sklepy muzyczne.


Każdego roku z okazji Święta Dziękczynienia jest organizowana parada, której przygląda się dziesiątki tysięcy widzów oraz milony telewidzów. Natomiast Times Square jest miejscem hucznego obchodzenia Sylwestra przez wielu Nowojorczyków (ze sławnym odliczaniem końca starego roku w postaci spadającej kuli).


Przed atakami z 11 września 2001 "World Trade Center" było ważną atrakcją turystyczną, jednak po zamachach przemysł turystyczny poważnie ucierpiał, a obecnie WTC stało się symbolem i także miejscem odwiedzin dla Amerykanów przyjeżdżających tu z innych stanów.


Wielu turystów myśli o Nowym Jorku tylko w kategoriach Manhattanu ale także w pozostałych dzielnicach istnieją miejsca godne odwiedzenia, szczególnie Coney Island na Brooklynie ze swoimi plażami i oceanarium.



Geografia

W skład Nowego Jorku wchodzi Manhattan Island, Staten Island, zachodnia część Long Island, część lądu stałego (Bronx) i kilka mniejszych wysp w Zatoce Nowojorskiej (New York Harbor).


Nowy Jork cechuje się wilgotnym kontynentalnym klimatem. Miasto przylega do oceanu, w wyniku czego zmiany temperatury nie są tak znaczne jak wewnątrz lądu. Każdej zimy pada śnieg ze względu na szerokość geograficzną miasta. W dawnych czasach (zanim komunikacja lotnicza przez Atlantyk nie rozpowszechniła się) Nowy Jork był głównym portem morskim w komunikacji morskiej między Stanami Zjednoczonymi i Europą.


Staten Island jest górzyste i jest najmniej zaludnioną dzielnicą Nowego Jorku. Na Manhattanie z kolei przeważają wysokie budynki ze względu na gęstość aglomeracji.


Nowy Jork zajmuje powierzchnię 1 214,4 km², z czego 785,6 km² stanowi ląd, a 428,8 km² - obszar wodny.





Tags: miasto w, klimatem. miasto, york), miasto, największe