POWTÓRZENIE DO TESTU – OŚWIECENIE TEMATY 1 PRZEMIANY GOSPODARCZO

Rok

Wydarzenie

1769

James Watt wynalazł maszynę parową

4.07.1776

Ogłoszenie Deklaracji Niepodległości przez USA.

1783

Traktat paryski kończący wojnę o niepodległość USA, które stały się suwerennym państwem.

1787

Uchwalenie konstytucji USA – pierwszej konstytucji na świecie

1791

Wprowadzenie do Konstytucji USA Karty Praw, zawierających wolności obywatelskie – pierwsze 10 poprawek do konstytucji amerykańskiej.

14.07.1789

Zdobycie Bastylii – wybuch rewolucji we Francji

26.08.1789

Uchwalenie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela

3.09.1791

Uchwalenie Konstytucji francuskiej – drugiej w Europie i trzeciej na świecie

1792

Obalenie monarchii i wprowadzenie republiki we Francji

VII. 1793

Przewrót jakobinów i przejęcie władzy przez Maximiliena Robesspiera.

VII.1794

Przewrót 9 thermidora – obalenie jakobinów i wprowadzenie rządów Dyrektoriatu, czyli rządu złożonego z Dyrektorów.

1799

Przewrót Napoleona Bonaparte i wprowadzenie Konsulatu. Koniec rewolucji francuskiej.

Nazwisko

Opis

James Watt

Wynalazł łączynę parową

Robert Fulton

Skonstruował pierwszy statek parowy

George Stephenson

Zbudował pierwszy parowóz

Francis Quesnay

Twórca doktryny fizjokratyzmu w XVIII w.

Adam Smith

Twórca doktryny liberalizmu ekonomicznego w XVIII w.

Wolter

Filozof francuski wieku Oświecenia nazywany królem filozofów. Atakował fanatyzm religijny, ciemnotę, uprzywilejowanie kleru i szlachty. Protestował przeciwko wyzyskowi chłopów.

Kartezjusz

Filozof epoki Oświecenia; twórca racjonalizmu.

John Locke

Filozof epoki Oświecenia; twórca empiryzmu i idei suwerenności narodu.

Denis Diderot

Pisarz i filozof francuski epoki Oświecenia, autor „Kubusia fatalisty”, encyklopedysta i deista.

Paul d`Holbach

Filozof epoki Oświecenia, twórca ateizmu, encyklopedysta.

Karol Linneusz

Szwedzki lekarz i botanik, który jako pierwszy w czasach nowożytnych dokonał klasyfikacji roślin i zwierząt.

Antonie Lavoisier

Francuski chemik epoki Oświecenia, który dokonał analizy powietrza, , rozłożył wodę na pierwiastki oraz wyjaśnił rolę tlenu w procesie spalania.

Beniamin Franklin

Badacz epoki Oświecenia, który wynalazł piorunochron.

Jan Jakub Rousseau

Filozof epoki Oświecenia, twórca idei umowy społecznej.

Karol Monteskiusz

Filozof epoki Oświecenia, twórca idei trójpodziału władzy.

Piotr I Romanow

Car Rosji (1682 – 1725), który przeprowadził gruntowne reformy dotyczące armii, oświaty, sądownictwa i administracji.

Fryderyk I Hohenzollern

Pierwszy król pruski

Fryderyk Wilhelm I

Hohenzollern

Król kapral, król pruski, który w I połowie XVIII w. rozbudował znacznie armię pruską.

Fryderyk II Wielki Hohenzollern

Król pruski, który wprowadził rządy oświecone absolutne w Prusach. Był władcą pruskim, który zainicjował I rozbiór Polski.

Maria Teresa Habsburg

Cesarzowa Austrii, która wprowadziła reformy absolutne oświecone. Uczestniczyła w I rozbiorze Polski. Przejęcie przez nią tronu w 1740 r. doprowadziło do wybuchu wojny o sukcesję austriacką.

Józef II Habsburg

Cesarz Austrii, który dokończył reformy oświeceniowe. Podporządkował

Jerzy Waszyngton

Dowódca milicji obywatelskiej w wojnie o niepodległość USA. Pierwszy Prezydent USA.

Ludwik XVI

Król francuski z dynastii Burbonów, za panowania którego wybuchła Wielka Rewolucja Francuska, ścięty w styczniu 1793.

Maria Antonina

Żona Ludwika XVI, ścięta w styczniu 1793.

Markiz Józef Maria

de La Fayette

Bohater walki o wolność USA, dowódca Gwardii Narodowej podczas rewolucji francuskiej, współtwórca konstytucji francuskiej.

Maximilien Robespierre

Przywódca jakobinów. Stanął na czele Komitetu Ocalenia Publicznego i wprowadził terror we Francji.

Georges Danton

Przywódca kordelierów. Stał na czele rządu republikańskiego w 1793 r. Ścięty z rozkazu Robesspiera.

Napoleon Bonaparte

Wódz francuski epoki rewolucji francuskiej. Pierwszy Konsul od 1799 r. i cesarz Francuzów od 1804 r.

Pojęcie

Opis

Fizjokratyzm

Doktryna ekonomiczna, zgodnie z którą źródłem bogactwa kraju jest rolnictwo.

Liberalizm ekonomiczny

Doktryna ekonomiczna, zgodnie z którą państwo i inne organizacje gospodarcze i polityczne nie powinny ingerować w stosunki gospodarcze, lecz pozostawić wszystkim jednostkom gospodarującym pełną swobodę działania, zgodnie z ich własnymi interesami.

Racjonalizm

Burt filozoficzny wieku Oświecenia, której twórcą był Kartezjusz. Kładła nacisk na potęgę rozumu ludzkiego, uznając go za jedyne źródło prawdy.

Empiryzm

Nurt filozoficzny wieku Oświecenia, której twórcą był John Locke. Uważał on, że człowiek w chwili urodzenia jest jak biała karta, która zapełnia się na skutek doświadczenia, które jest jedynym źródłem prawdy.

Deizm

Nurt filozoficzny wieku Oświecenia, który zakłada istnienie Boga jako siły, która stworzyła świat i ustanowiła prawa, ale która nie ingeruje w dalsze losy ludzkości. Zgodnie z deizmem religia jest wymysłem ludzi. Deistą był Diderot.

Ateizm

Nurt filozoficzny wieku Oświecenia, który zakłada, że Boga nie ma. Jej twórcą był Paul d`Holbach.

Koncepcja społecznych praw naturalnych

Idea polityczna epoki Oświecenia, zgodnie z którą każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa od narodzenia, do których należą wolność osobistą, równość wobec prawa, nienaruszalność majątku prywatnego. Praw tych nie można pozbawić ani się ich zrzec.

Koncepcja suwerenności narodu

Idea polityczna epoki Oświecona zgodnie z którą władza zwierzchnia w państwie należy do narodu. Jej twórcą był John Lock.

Koncepcja umowy społecznej

Idea polityczna epoki Oświecenia, zgodnie z którą lud jako suweren zawiera umowę z władcą. Obie strony zobowiązane Są do przestrzegania określonych zasad. Jeśli władca je łamie, lud ma prawo pozbawić go władzy. Jej twórcą był Jan Jakub Rousseau.

Koncepcja trójpodziału władzy

Idea polityczna epoki Oświecenia, zgodnie z którą władza dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Władze te wzajemnie się równoważą, kontrolują i powinny być od siebie niezależne.

Absolutyzm oświecony

Ustrój polityczny charakterystyczny dla Rosji, Prus i Austrii w XVIII w., który czynił z władcy sługę państwa rządzącego dla dobra ogółu.

Józefinizm

Polityka Józefa II, cesarza Austrii w XVIII w., której cechą było dążenie do całkowitego podporządkowania Kościoła katolickiego państwu.

Opłata stemplowa

Obowiązek odpłatnego ostemplowania każdej gazety, książki, umowy prawnej, czy też kart do gry, którą Wielka Brytania wprowadziła wobec 13 kolonii amerykańskich.

Federacja

Państwo związkowe z silna władzą ogólnopaństwowa – federalną.

Burżuazja

Bogate mieszczaństwo – kupcy, bankierzy, przedstawiciele wolnych zawodów.

Stany Generalne

Parlament francuski, reprezentacja stanowa Francji.

Konstytuanta

Zgromadzenie ustawodawcze, którego zadaniem jest opracowanie i uchwalenie konstytucji

Jakobini

Nazwa klubu politycznego podczas rewolucji francuskiej, na czele którego stał Maximilien Robesspiere.

Kordelierzy

Nazwa klubu politycznego podczas rewolucji francuskiej, na czele którego stał Georges Danton.