PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA ODLEGŁOŚĆ

Moduł III

Lekcja 1.

Rynek

1.1. Pojęcie i rodzaje rynku .

Rynek powstał w wyniku społecznego podziału pracy oraz w rezultacie produkcji dóbr i realizacji i usług ponad potrzeby własne producentów . Początkowo człowiek sam wytwarzał wszelkie niezbędne do życia przedmioty , jednak dzięki wymianie doświadczeń i rozpowszechnieniu specjalizacji wystąpiła możliwość wymiany produktów i usług .

Wymiana występowała w konkretnym miejscu określanym mianem rynku . Z czasem słowo to uzyskało szerszy zakres znaczeniowy i zaczęło oznaczać całokształt stosunków handlowo-gospodarczych obejmujących sprzedaż i kupno towarów , usług i wymianę kapitałowych .

Rynek – to ogół transakcji kupna i sprzedaży towarów i usług , w wyniku których

określone zostają ceny oraz ilości nabywanych i sprzedawanych towarów .

Rynek można sklasyfikować wg różnych kryteriów :

a) ze względu na zasięg terytorialny :

rynek lokalny – znajduje się w bezpośrednim otoczeniu klienta ,
rynek regionalny – swym zasięgiem obejmuje obszar np. województwa ,
rynek krajowy – funkcjonuje w obrębie jednego państwa ,
rynek międzynarodowy dotyczy wymiany na obszarze całego świata ;

b) ze względu na przedmiot transakcji kupna-sprzedaży :

rynek dóbr i usług – na którym oferowane są towary i usługi ,
rynek pracy – na którym występują pracodawcy oferujący miejsca pracy i osoby poszukujące pracy ,
rynek finansowy – obejmujący obrót pieniężny , obrót papierami wartościowymi ;

c) ze względu na stopień zaspokojenia potrzeb :

rynek producenta – gdy oczekiwania nabywców przewyższają ofertę producentów, wówczas producenci dyktują ceny na oferowane towary, usługi ,
rynek konsumenta – oferta producentów przewyższa zainteresowania kupnem i to kupujący dyktują warunki ;

d) ze względu na liczbę uczestników transakcji kupna-sprzedaży wyróżniamy :

rynki detaliczne – klientami są indywidualni odbiorcy ,
rynki hurtowe – dotyczą sprzedaży-kupna zazwyczaj większej partii towarów .

Funkcje rynku .

W gospodarce każdego państwa rynek pełni wiele ważnych funkcji . Należą do nich :

funkcja informacyjna – rynek dostarcza informacji producentom i konsumentom

o zapotrzebowaniu na dane towary , usługi , o ofercie dóbr i usług , o wysokości cen ;

b) funkcja równowagi – mechanizm rynkowy dostosowuje wielkość produkcji , jej asortyment do oczekiwań nabywców ;

c) funkcja akceptacji produktów – dzięki istnieniu rynku następuje społeczne potwierdzenie o przydatności wytworzonych dóbr lub o odrzuceniu ich przez rynek ;

d) funkcja selekcyjna – z rynku płyną informacje o tym , na które produkty nie ma zapotrzebowania i które powinny być z rynku i produkcji wycofane ;

e) funkcja alokacyjna – na podstawie preferencji nabywców podejmowane są decyzje inwestycyjne dotyczące np. zwiększenia produkcji –zmiany asortymentu produkcji itp.

Struktury rynku .

Jednym z elementów gry rynkowej jest rywalizacja w pozyskiwaniu klientów określana mianem konkurencji .

W teorii ekonomii wyróżnia się cztery podstawowe struktury rynkowe :

a) monopol pełny – oznacza rynek , na którym występuje jeden sprzedawca dyktujący warunki i on ustala poziom cen na oferowane przez siebie produkty – monopol pełny występuje w naszym kraju w sprzedaży energii , wody , gazu ;

b) konkurencja monopolistyczna – na rynku występuje wielu sprzedających oraz kupujących , ale każde przedsiębiorstwo ma zbyt mały udział w rynku , żeby wpływać na zmianę ceny , a oferowane towary są podobne lub jednakowe przez co ich ceny są zbliżone ( np. artykuły chemii gospodarczej ) ;

c) oligopol – na rynku występuje tylko kilka firm oferujących podobne produkty , mają one znaczący udział na rynku i dyktują warunki cenowe na oferowane towary , a mniejsze przedsiębiorstwa muszą się im podporządkować ( np. przemysł hutniczy , motoryzacyjny ) ;

Zadania i ćwiczenia :

) konkurencja doskonała – ceny na rynku kształtują się w wyniku relacji między popytem i podażą .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

Uzupełnij poniższe zdania :

.......................... to ogół transakcji kupna i sprzedaży towarów i usług .
Rynek powstał w wyniku .........................pracy .
Rynek ....................... znajduje się w bezpośrednim otoczeniu nabywcy .
Funkcja ..................... rynku – na podstawie preferencji nabywców podejmowane są decyzje inwestycyjne .
Monopol pełny , konkurencja monopolistyczna , oligopol , konkurencja doskonała to ...................... rynku .

O dpowiedz na pytanie : co to jest konkurencja ?
Porównaj definicję rynku zamieszczoną w tym podręczniku z definicją umieszczoną w „Szkolnym słowniku ekonomicznym” lub w innym podręczniku .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

Wypełnij tabelę dokonując klasyfikację rynków wg zasięgu terytorialnego :

rynek ropy naftowej ,
rynek pieczywa ,
rynek samochodów firmy Ford ,
rynek „Gazety Krakowskiej” ,
rynek podręczników ,
rynek usług reklamowych I programu TVP ,
rynek bawełny .

Rynek lokalny	Rynek krajowy	Rynek międzynarodowy

* prawidłowe odpowiedzi znajdziesz w kluczu na końcu modułu III

Lekcja 2 .

Mechanizm rynkowy .

2.1. Systemy ekonomiczne .

System ekonomiczny – to zespół instytucji oraz mechanizmów koordynujących i kontrolujących podejmowanie oraz realizację działalności gospodarczej kraju .

Działalność gospodarcza może być prowadzona w różnych systemach ekonomicznych.

Wśród systemów ekonomicznych wyróżnia się :

a) system gospodarki nakazowo-rozdzielczej , oparty na centralnym planowaniu i społecznej własności środków produkcji ; dyrektywą wynikającym z planów centralnych podporządkowana jest cała gospodarka . System ten jest mało efektywny , nie uwzględnia panujących realiów i rachunku ekonomicznego ;

system gospodarki rynkowej , zwany systemem gospodarki kapitalistycznej , charakteryzuje się prywatną własnością środków produkcji oraz dążeniem podmiotów gospodarujących do maksymalizacji swoich zysków . Prywatna własność środków produkcji zapewnia konkurencję między podmiotami działającymi na rynku a jej regulatorem są mechanizmy rynkowe .

Funkcjonowanie mechanizmu rynkowego opiera się na trzech podstawowych elementach:

popycie ,
podaży ,
cenie .

Popyt – to ilość dóbr i usług , jakie klienci chcą i mogą kupić w określonym czasie i miejscu , po określonej cenie .

.2. Popyt .

Innymi słowy , popyt to zapotrzebowanie na dane dobra i usługi . Przedstawicielami popytu na rynku dóbr i usług są nabywcy .

Na kształtowanie się popytu wpływają różne czynniki , które można ująć w następujące grupy :

a) czynniki ekonomiczne – np. wysokość dochodów , ceny ;

b) czynniki demograficzno-przyrodnicze – np. klimat , liczba ludności , struktura wieku , płci ;

c) czynniki społeczne – np. wykształcenie , tradycje , religia ;

d) czynniki psychologiczne – np. moda , podatność na reklamę , wpływ innych ludzi .

Podaż – to ilość produktów oferowanych na sprzedaży na rynku po określonej stronie i w określonym czasie .

.3. Podaż .

Podaż jest reprezentowana przez sprzedających .

Do czynników kształtujących podaż zaliczamy :

a) cenę ;

b) dostępność czynników wytwórczych (praca , ziemia , kapitał) i ich ceny ;

c) stosowane technologie wytwarzania ;

d) czynniki losowe (np. susza zmniejsza podaż płodów rolnych) .

Cena – to ilość pieniędzy jaką kupujący musi zapłacić za dobro lub usługę lub wyrażona w pieniądzu wartość dobra lub usługi .

.4. Cena.

Cena pełni następujące funkcje :

a) informacyjną – informuje producentów o ilości dóbr i usług jakie mogą być sprzedane, natomiast konsumentów o możliwości ich zakupu ;

b) motywacyjną (bodźcową) – oddziaływuje zarówno na kupujących jak i sprzedających;

c) równowagi rynkowej – oznacza cenę , przy której wielkość popytu odpowiada wielkości podaży ;

Między popytem , podażą i cenami zachodzą związki przyczynowo-skutkowe , które noszą nazwę mechanizmu rynkowego .

) funkcję dochodową – ceny powinny pokrywać wysokość poniesionych kosztów produkcji , ale i zapewnić zyski producentowi .

Prawo popytu – gdy cena rośnie to spada wielkość popytu – gdy cena spada wzrasta popyt.

Prawo podaży – gdy cena rośnie to rośnie również podaż – gdy cena spada to maleje wielkość podaży .

Działanie mechanizmu rynkowego najlepiej obrazują prawo popytu i prawo podaży.

2.5. Równowaga rynkowa .

Zjawiskiem najkorzystniejszym na rynku jest stan równowagi rynkowej pomiędzy wielkością popytu i wielkością podaży . Oznacza to , że zostają sprzedane wszystkie produkty dostarczone na rynek i są zaspokojone potrzeby nabywców . Stan równowagi rynkowej jest stanem „idealnym” , do którego dąży każda gospodarka .

Zadania i ćwiczenia :

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA Uzupełnij zdania :

1. ............................ to ilość oferowanych na rynku do sprzedaży dóbr i usług .

2. Popyt to ........................ nabywców na dobra i usługi .

Równowaga rynkowa to sytuacja w której ........................ równa się ......................
............................ to wartość towaru wyrażona w pieniądzu .

1 PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA . Podaj przykłady czynników kształtujących popyt na artykuły papiernicze .

2. Znajdź definicje : popytu , podaży , ceny w innym podręczniku lub słowniku

ekonomicznym .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

Rozwiąż krzyżówkę – wskaż hasło w zaznaczonej kolumnie :

1
		2
			3
	4
			5

Zapotrzebowanie na towary .
Osoba która spożywa lub używa produktów .
Efekt działalności firmy produkcyjnej .
Ilość pieniędzy przekazana w zamian za towar lub usługę .

5. Miejsce transakcji kupna- sprzedaży .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

Nabywcy na rynku dóbr i usług reprezentują :

podaż ,
popyt ,
popyt i podaż .

Zaznacz prawidłową odpowiedź .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

Obok podanych stwierdzeń zakreśl odpowiedź : prawda czy fałsz .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA 1. Im wyższa cena , tym wyższy popyt . Prawda Fałsz

2. Państwo wpływa na równowagę rynkową . Prawda Fałsz

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA 3. Na rynku nigdy nie dochodzi do równowagi

rynkowej . Prawda Fałsz

4. W gospodarce cena pełni funkcje: dochodową,

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA informacyjną , bodźcową i równowagi . Prawda Fałsz

5 PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA . Sprzedający na rynku reprezentują popyt . Prawda Fałsz

Przykłady prac kontrolnych z zakresu modułu III .

1. W jakich działach gospodarki narodowej nadal mają przewagę praktyki monopolistyczne i jakie wywołuje to skutki .

Dokonaj analizy rynku sprzedaży samochodów w Polsce na przestrzeni lat ( skorzystaj z Rocznika Statystycznego) .

PRZYKŁADOWE LEKCJE Z PODSTAW PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – W NAUCZNIU NA

Klucz odpowiedzi do pytań samokontrolnych .

PS.1

Rynek lokalny

Rynek krajowy

Rynek międzynarodowy

- rynek pieczywa

- rynek podręczników

- rynek usług reklamowych I TVP

- rynek ropy naftowej

- rynek sprzedaży

samochodów FORD

- rynek bawełny

PS.2.

1. popyt ; 2. konsument ; 3. wyrób ; 4. cena ;

5. rynek .

Otrzymane hasło : towar .

PS.3.

Odpowiedź „b”

PS.4.

1. fałsz ; 2. fałsz ; 3. prawda ; 4. prawda ;

5. fałsz .

RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA

strona

Tags: lekcje z, przykładowe, podstaw, przedsiębiorczości, lekcje, nauczniu